Μοναχισμός - Η οδός της ουσιαστικής εμπειρίας
Ποιος μπορεί να είναι μοναχός; Τι συμβαίνει την στιγμή στην οποία δέχεσαι την κλήσι για την μοναχική ζωή;
Η παραμονή πλέον στον κόσμο δεν είναι απαραίτητη και γι' αυτό πηγαίνεις στο μοναστήρι να κάνης κάτι καλλίτερο για τους άλλους;
Άραγε, μπορείς να γίνης μοναχός και στον κόσμο;
Μου φαίνεται ότι ο κόσμος δεν σου δίνει αυτή την δυνατότητα...
Θ' αρχίσω να σας ειπώ ότι δεν είναι η πρόσκλησις του Θεού που σε χωρίζει από τον κόσμο. Εάν εγώ ευρίσκω τον προορισμό μου, εάν ακούω την κλήσι του Θεού, όποια και να είναι αυτή, θα
είναι καλή και για μένα και για όλους, είτε είναι ορατή, είτε αόρατη.
Μυστική και αόρατη (μη ορατή στους άλλους) είναι η προσευχή, που είναι μία ενέργεια, η οποία γεμίζει τον κόσμο. Όταν επέστρεψα στην Ορθοδοξία, οι ενέργειές της μου εδίδαξαν κατ' ευθείαν στον
εαυτό μου πολλά πράγματα, τα οποία κατενόησα αργότερα.
Η κλήσις του Θεού μπορεί να έλθη μέσα σου χωρίς εσύ να σκέπτεσαι με συνέπεια. Εάν γνωρίζης ότι σου έρχεται από τον Θεό, είναι αρκετό. Και εδώ αρχίζει το μυστήριο της πνευματικής ζωής και της
υπακοής. Η υπακοή δεν υπαγορεύεται μέσα σου σαν μια αναγκαστική πειθαρχία, αλλά σαν ένα άνοιγμα της καρδιάς, μέχρις ότου τελικά γίνει άνοιγμα της καρδιάς προς τον Θεό, όταν ο Θεός κάνη για
σένα αυτό το οποίον Εκείνος γνωρίζει.
Και Αυτός γνωρίζει πως να ταιριάση τα μέλη αυτού του σώματος που λέγεται ανθρωπότης, τόσο καιρό, όσο είμεθα ανθρωπότης, -λέγω εδώ για την ιστορία της ανθρωπότητος- μέχρι τελικά να γίνουμε
άνθρωποι. Ακόμη, θέλω να ειπώ, ότι δεν υπάρχει ανθρωπότης, αλλά γινόμεθα όλοι ένας μόνο άνθρωπος, καθώς και ο Θεός όντας σε τρία Πρόσωπα είναι ένας Θεός.
Αλλά, όσο καιρό είμεθα διεσπασμένοι, με την έννοια ότι ο ένας επιλέγει την μία οδό και ο άλλος την άλλη, και ο ένας μπορεί να εργασθή καλλίτερα εδώ και ο άλλος εκεί, ο Θεός μας μοιράζει έτσι όπως
Εκείνος γνωρίζει ότι ο καθένας θα εκπληρώση περισσότερα και ότι το σχέδιο της σωτηρίας Του θα εκπληρωθή εξ ολοκλήρου.
Η πρόσκλησις του Θεού γίνεται δεκτή δια της προσευχής. Την στιγμή που αισθάνεσαι αυτή την κλήσι, πρέπει να συνεχίσης την προσευχή, μέχρις ότου γίνη καθαρά, μέχρις ότου κατά κάποιο τρόπο το
επιβεβαιωθής. Και ημπορούμε ν' ακολουθήσουμε αυτή την οδό, την οποία μας αποκαλύπτει ο Θεός, χωρίς να σκεφτούμε περισσότερο.
Όσον αφορά για την παραμονή στον κόσμο, ίσως δεν είναι ανάγκη να σας εξηγήσω πολλά, επειδή η απάντησις είναι αρκετά προφανής.
Παραμένεις στον κόσμο, όπου ζης, κοινωνείς με τις τύχες των πλησίον σου και προσπαθείς, όσο είναι δυνατόν, να κάνης και συ τα καθήκοντά σου για να πάη καλλίτερα η κοινωνία. Συνεπώς στον κόσμο,
στο ταξίδι της ζωής σου, συναντάς και άλλες ψυχές σαν την δική σου. Το θεωρώ, για παράδειγμα, κάπως σαν «αίρεσι» να έρχεται ένας εργάτης στο σπίτι σου, να σου επισκευάζη αυτό που θέλεις, να
τον πληρώνης και μετά να τον ξεχνάς.
Εγώ πιστεύω ότι ο Θεός θα ήθελε η κάθε συνάντησίς μας με τον πλησίον μας να γίνεται και μία συνάντησις για γνωριμία με την αιωνιότητα. Συναντάμε εκείνον τον άνθρωπο, για τον οποιονδήποτε σκοπό
που μας πλησιάζει; Συναντάμε ολόκληρη την ανθρωπότητα και πέραν από το έργο που θα κάνη και τα χρήματα που θα πάρη από σένα, είναι για σένα το δεύτερο «εγώ» σου, ο άλλος εαυτός σου. Βέβαια
εξαρτάται και από τον άνθρωπο, εάν δέχεται την φιλία σου εξαρτάται και από σένα, εάν έχης αυτή την έφεσι.
Στον μοναχισμό συμβαίνει αυτό το έργο. Ιδού, για παράδειγμα, εμείς οι μοναχοί εξήλθαμε από το μοναστήρι μας, ήλθαμε στην Ρουμανία και κοινωνήσαμε μαζί σας τις εμπειρίες μας.
Τι είναι αυτές οι εμπειρίες; Εμπειρίες ουσιαστικές, δεδομένου ότι στον μοναχισμό κάθε τι που είναι ουσιαστικό παίρνει μέρος στην ζωή του άλλου, του οποιουδήποτε ανθρώπου και ιδιαίτερα του βαπτισμένου
χριστιανού. Συνεπώς, αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό.
Ο μοναχισμός είναι προσευχή η προσευχή αρχίζει πρώτα από μένα, οποιοσδήποτε και να είμαι εγώ. Βλέπεις την ανεπάρκειά σου και προσεύχεσαι στον Θεό. Αλλά σ' αυτό το «εγώ» -την ιδική
σου προσευχή- προσεύχεται όλος ο κόσμος, διότι τώρα στην ώρα της προσευχής ημπορώ να ομιλώ για σένα (και συ είσαι ο άλλος «εγώ») και στους πόνους μου, στις ανησυχίες μου, στις αναζητήσεις μου
και στις αγωνίες μου εκφράζω και σένα ιδιαίτερα, εάν έχω συνείδησι ότι δεν είμαι ένας ατομιστής, δηλαδή ένα προϊόν της διαιρημένης ανθρωπότητος, την οποίαν εάν την διαιρέσης μέσα σου, πεθαίνης.
Δεν είμαι ένας ατομιστής είμαι ένα πρόσωπο, δηλαδή στους πόνους και στις αναζητήσεις μου ζω τον κάθε άνθρωπο, ζω ουσιαστικά τον κάθε γυιό και την κάθε κόρη του Αδάμ.
Και πρέπει η προσευχή να πάη μακρύτερα, πιο θερμότερα για την συνάντησι με τον πλησίον, ο οποίος είσαι εσύ, ένας άγνωστος για μένα (όπως εννοούμε εμείς στον κόσμο), συνεπώς δεν είσαι
άγνωστος, διότι στις αναζητήσεις μου, στους πόθους μου και στις ελπίδες μου, στις αμαρτίες μου, αλλά και στην επιθυμία μου για την σωτηρία μου, σε γνωρίζω. Συ είσαι ο άλλος «εγώ». Είσαι εκείνος με τον
οποίον έχουμε την ίδια ανθρώπινη φύσι.
Συνεπώς, ο μοναχός μπορεί να ζη θεατός η αθέατος αυτά τα πράγματα. Ο άγιος Σιλουανός σ' όλη την ζωή του δεν απελάμβανε κάποιας τιμής. Ζούσε σ' ένα μοναστήρι με 2500 μοναχούς και
κανείς σχεδόν δεν ήξερε και δεν έβλεπε το μεγάλο μυστικό του έργο.
Μόλις μερικοί τον τιμούσαν πολύ, όπως ο μαθητής του και Γέροντάς μου π. Σωφρόνιος.
Αυτός από την αρχή είχε ένα ιδιαίτερο σεβασμό για τον χωρικό εκείνον (Δύο χειμώνες στην Ρωσία επήγε σχολείο, όπου έμαθε λίγη αριθμητική και γραφή). Και ο π. Σωφρόνιος, άνθρωπος μεγάλης
μορφώσεως, είχε ένα βαθύ σεβασμό γι' αυτόν τον Γέροντα Σιλουανό και ο Κύριος του εφανέρωσε ποιός ήτο αυτός ο άνθρωπος. Εάν δεν ήτο ο π. Σωφρόνιος, η ιστορία θα «έθαπτε» τον π. Σιλουανό,
αλλά τώρα έγινε γνωστός σ' ολόκληρο τον κόσμο. Τα συγγράμματά του, τα οποία ο π. Σωφρόνιος συνέλλεξε και εξέδωκε, μετεφράσθηκαν σε 14 γλώσσες, ίσως και περισσότερες. Ακόμη κι αν ο άγιος
Σιλουανός ζούσε μόνος και αθέατος, η ενέργεια της προσευχής του παρέμενε και επήγαινε παντού σ' όλο τον κόσμο. Αλλά ευλόγησε ο Καλός Θεός να παρηγορηθούμε κι εμείς από τα λόγια αυτού του
συγχρόνου μεγάλου ασκητού του Άθωνος και πολλοί εύρον την σωτηρία τους.
Οπότε, ιδού μία όψις του μοναχισμού!
Όσον αφορά την ερώτησι: Ποιός μπορεί να είναι μοναχός; Εγώ σε καμμία περίπτωσι δεν λέγω απολύτως τίποτε. Και, όταν λέγω αυτό, πάλι ομιλώ και για σένα, Ψυχή μου, διότι κανείς δεν ημπορεί να
είναι μοναχός. Αλλά επανέρχομαι: Εάν ήθελε έτσι ο Θεός, κάνε λοιπόν, το θέλημά Του.
Το μεγαλύτερο παράδειγμα στην ζωή της Εκκλησίας μας είναι η Κυρία Θεοτόκος, στην οποία, όταν ήλθε ο άγγελος και της είπε ότι, παρά την παρθενία της, θα γίνη Μητέρα του σαρκωθέντος Θεού
(ποιός τότε ημπορούσε να πιστεύση ένα τέτοιο έργο;) αντέδρασε.
Τελικά, αφού πείσθηκε ότι είναι από τον Θεό, είπε: «Ιδού η δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ.1,38).
Αυτός πρέπει να είναι και ο λόγος της υπακοής του ανθρώπου. Δεν πειθαρχεί, αλλά με ένα «ναι» ή με ένα «Αμήν» αγάπης και αφιερώσεως, και εμπιστοσύνης στον Θεό, ο Οποίος, κατά τον λόγο του
αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού δύναται και από τις πέτρες να παράγη παιδιά του Αβραάμ (Ματ.3,9). Δηλαδή, «Κύριε, ιδού η πέτρα είμαι εγώ κάνε ο,τι Εσύ γνωρίζεις».
Τι σημαίνει να είμαι ρουμάνος; Διότι πολλές φορές εγνώρισα και στις περιπλανήσεις μου και εδώ, στην πατρίδα μας, μεγάλη χαρά στους ανθρώπους που είναι γεννημένοι στην Ρουμανία. Για μένα εσήμαινε
απερίγραπτη ευλογία του Θεού να λάβω από την παιδική μου ηλικία το ορθόδοξο Βάπτισμα και να σφραγισθώ με την Χάρι του Παναγίου Πνεύματος. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο από όλα.
Και τώρα θέλω να σας υπενθυμίσω τον Λόγο του Κυρίου που μας προστάζει να ζητούμε πάνω απ' όλα την Βασιλεία του Θεού και την δικαιοσύνη Του (Ματ.6,33). Με το Βάπτισμα και το Χρίσμα τα οποία μας
έδωσε ο Κύριος δεν γινόμεθα πολίτες ενός επιγείου τόπου, αλλά από αγάπη και ευχαρίστησι ήλθε Αυτός και κατώκησε μέσα μας. Με τα δύο αυτά Μυστήρια και την Θεία Κοινωνία γινόμεθα πολίτες της άνω
Ιερουσαλήμ, της αιωνίου και αληθινής πατρίδος μας. Ποιός, σαν τον δίκαιο Συμεών, θέλει να μεταφερθή απ' αυτόν τον απατεώνα αιώνα στην αιωνιότητα; Ποιός θέλει, με ανυπομονησία, να λυτρωθή από τις
δυσκολίες και τις πολλές απάτες αυτής της περαστικής ζωής και να κατοικήση στην πατρίδα, όπου μας καλεί καθημερινά ο Θεός δια των λόγων Του;
Εγνώρισα μια τέτοια Ψυχή, η οποία δύο εβδομάδες προ του θανάτου της, με χαρά και με λαχτάρα περίμενε και προσευχόταν στην ασθένειά της: «Μητέρα του Κυρίου μου, πάρε την ψυχή μου!». Και αυτά
έλεγε όχι από απελπισία, αλλά από προτροπή του Αγίου Πνεύματος.
Διότι αυτή η Ψυχή εγνώριζε ότι θα μεταφερθή από τα απατηλά του βίου αυτού στα αιώνια και αληθινά. Και εμείς θ' ακολουθήσουμε τον ίδιο δρόμο και θα ζήσουμε την ίδια τραγωδία.
Από ανθρωπίνης πλευράς η εξέλιξις του τέλους της ζωής του Χριστού ήτο τραγική, διότι βασανίσθηκε, σταυρώθηκε και απέθανε σαν κακούργος.
Όμως στο μυστήριο αυτό του Θεού δεν υπάρχει τραγωδία. Ο Χριστός σαν Θεός παρέμεινε απαθής και εδόξασε δια της αναστάσεώς Του την ανθρώπινη φύσι. Εδώ κρύβεται η μεγάλη πρόνοια του Θεού,
η οποία μας ανυψώνει από την γη στον ουρανό, από τον θάνατο στην ζωή, από τα μάταια στα αιώνια, από τα απατηλά στα αληθινά.
Γι' αυτό να ζητάμε πρώτα την ουράνια πατρίδα μας, την Βασιλεία του Θεού και την δικαιοσύνη Του. Και πρώτα απ' όλα να ζητάμε την χάρι της προσευχής. Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, πολλές φορές
στις συγγραφές του, λέγει ότι οι δυσκολίες, οι απαιτήσεις και οι περιπέτειες έρχονται στον άνθρωπο, επειδή δεν προσεύχεται. Ήλθα και συναντηθήκαμε με το έλεος του Θεού, πρώτα στις θαυμαστές
προσευχές μας, στα λόγια τα οποία απευθύνει η Εκκλησία προς την Θεοτόκο Μαρία (υπαινίσσεται τους Χαιρετισμούς της Παναγίας που διαβάσθηκαν προ ολίγου), διότι κάθε λόγος της Εκκλησίας είναι ένα
ανεκτίμητο μαργαριτάρι, το οποίο, εάν το κατανοούμε, όπως συμβαίνει ενίοτε, ανασταίνεται ο λογισμός μας και γεμίζει η καρδιά μας από ένα βίωμα το οποίο μας αλλοιώνει εξ ολοκλήρου και για πάντα. Οπότε
να είμεθα προσηλωμένοι σε κάθε φράσι και λόγο, κυρίως της Θείας Λειτουργίας, σε κάθε λόγο της Εκκλησίας, σε κάθε λόγο της προσευχής, τον οποίον κατόπιν θα τον κάνουμε λόγο στην δική μας
προσευχή. Όχι μόνο τα λόγια που είναι γραμμένα από κάποιον σ' ένα βιβλίο, τα οποία διαβάζει κάποιος άλλος με δυνατή φωνή, αλλά ο λόγος εκείνος που γίνεται κατόπιν και δικός μου λόγος, μπαίνει στην
καρδιά μου και με κατανύσσει.
Και όσες φορές εμφανίζεται η ευκαιρία για προσευχή, είναι καλόν να λέγεται και ένας ενδιάθετος -εσωτερικός λόγος, όσο μικρός και να είναι, διότι ο Θεός ακούει και τον λογισμό και τον λόγο του
ανθρώπου, αλλά ακούει ιδιαίτερα τις επιθυμίες τις οποίες ούτε ο άνθρωπος δεν γνωρίζει να τις διατυπώση και καλά. Ποιές είναι οι ευκαιρίες για προσευχή; Κάθε στιγμή της ζωής μας είναι και μία
αφορμή για προσευχή. Και εάν ελάβαμε την ευλογία να κρατούμε την ευχή του Ιησού, αδιάκοπη στις ψυχές και τις καρδιές μας, δηλαδή το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον
αμαρτωλόν», να το κάνουμε.
Έχουμε δυσκολίες στην προσευχή; Να ζητάμε την βοήθεια του Κυρίου. Είμεθα σε κάποιον κίνδυνο; Να ζητάμε βοήθεια και προστασία από τον Κύριο. Αμαρτήσαμε; Να ανοίγουμε την καρδιά μας
και να εξομολογούμεθα στον Κύριο εκείνη την στιγμή, και πριν ακόμη να πάμε για εξομολόγησι στον ιερέα να μας χαρίση με το επιτραχήλιό του το δώρο της θεραπείας. Βλέπουμε ότι κάποιος από τους
αδελφούς μας σκανδαλίσθηκε ή έσφαλλε σε κάτι;
Όπως και εμείς δεν θέλουμε να χαθούμε μέσα στην αμαρτία μας, έτσι και για τον αδελφό μας να προσευχώμεθα. Να μη σκανδαλιζώμεθα σκεπτόμενοι γιατί το έκανε αυτό, διότι ο Κύριος θα ελεήση και
αυτόν, αφού μετανοήσει ειλικρινά, όπως είναι γραμμένο: «Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σε αυτόν» (Ματ.22,39). Οπότε, όπως εγώ δεν θέλω να χαθώ, έτσι ακριβώς δεν θέλω να χαθή και ο αδελφός
μου. Το πιο φοβερό και δύσκολο πράγμα είναι το εξής: Εάν μας βλέπετε, εμάς τους λειτουργούς να είμεθα σκανδαλισμένοι η να σκανδαλίζουμε εσάς, κάνοντας έργα τα οποία δεν είναι φρόνιμα η δίκαια
ενώπιόν σας και ενώπιον του Θεού, προσευχηθήτε για εμάς και μη σκανδαλίζεσθε, επειδή και εμείς, μόνο με τις προσευχές σας-τις προσευχές του λαού του Θεού- ημπορούμε να ταξιδεύσουμε σ' αυτή την
ζωή εν Αγίω Πνεύματι. Και έχουμε ανάγκη από την δύναμι των προσευχών σας, καθώς και εσείς έχετε ανάγκη από την χάρι του αγίου Πνεύματος, η οποία μας έχει δοθή από τον Χριστό δια της ιερωσύνης
μας. Και έτσι, η Εκκλησία γίνεται ένας άνθρωπος, μία ψυχή, ένας άνθρωπος με πολλά πρόσωπα, καθώς και ο Θεός είναι ένας Θεός με τρία Πρόσωπα.
Ποιος μπορεί να είναι μοναχός; Τι συμβαίνει την στιγμή στην οποία δέχεσαι την κλήσι για την μοναχική ζωή;
Η παραμονή πλέον στον κόσμο δεν είναι απαραίτητη και γι' αυτό πηγαίνεις στο μοναστήρι να κάνης κάτι καλλίτερο για τους άλλους;
Άραγε, μπορείς να γίνης μοναχός και στον κόσμο;
Μου φαίνεται ότι ο κόσμος δεν σου δίνει αυτή την δυνατότητα...
Θ' αρχίσω να σας ειπώ ότι δεν είναι η πρόσκλησις του Θεού που σε χωρίζει από τον κόσμο. Εάν εγώ ευρίσκω τον προορισμό μου, εάν ακούω την κλήσι του Θεού, όποια και να είναι αυτή, θα
είναι καλή και για μένα και για όλους, είτε είναι ορατή, είτε αόρατη.
Μυστική και αόρατη (μη ορατή στους άλλους) είναι η προσευχή, που είναι μία ενέργεια, η οποία γεμίζει τον κόσμο. Όταν επέστρεψα στην Ορθοδοξία, οι ενέργειές της μου εδίδαξαν κατ' ευθείαν στον
εαυτό μου πολλά πράγματα, τα οποία κατενόησα αργότερα.
Η κλήσις του Θεού μπορεί να έλθη μέσα σου χωρίς εσύ να σκέπτεσαι με συνέπεια. Εάν γνωρίζης ότι σου έρχεται από τον Θεό, είναι αρκετό. Και εδώ αρχίζει το μυστήριο της πνευματικής ζωής και της
υπακοής. Η υπακοή δεν υπαγορεύεται μέσα σου σαν μια αναγκαστική πειθαρχία, αλλά σαν ένα άνοιγμα της καρδιάς, μέχρις ότου τελικά γίνει άνοιγμα της καρδιάς προς τον Θεό, όταν ο Θεός κάνη για
σένα αυτό το οποίον Εκείνος γνωρίζει.
Και Αυτός γνωρίζει πως να ταιριάση τα μέλη αυτού του σώματος που λέγεται ανθρωπότης, τόσο καιρό, όσο είμεθα ανθρωπότης, -λέγω εδώ για την ιστορία της ανθρωπότητος- μέχρι τελικά να γίνουμε
άνθρωποι. Ακόμη, θέλω να ειπώ, ότι δεν υπάρχει ανθρωπότης, αλλά γινόμεθα όλοι ένας μόνο άνθρωπος, καθώς και ο Θεός όντας σε τρία Πρόσωπα είναι ένας Θεός.
Αλλά, όσο καιρό είμεθα διεσπασμένοι, με την έννοια ότι ο ένας επιλέγει την μία οδό και ο άλλος την άλλη, και ο ένας μπορεί να εργασθή καλλίτερα εδώ και ο άλλος εκεί, ο Θεός μας μοιράζει έτσι όπως
Εκείνος γνωρίζει ότι ο καθένας θα εκπληρώση περισσότερα και ότι το σχέδιο της σωτηρίας Του θα εκπληρωθή εξ ολοκλήρου.
Η πρόσκλησις του Θεού γίνεται δεκτή δια της προσευχής. Την στιγμή που αισθάνεσαι αυτή την κλήσι, πρέπει να συνεχίσης την προσευχή, μέχρις ότου γίνη καθαρά, μέχρις ότου κατά κάποιο τρόπο το
επιβεβαιωθής. Και ημπορούμε ν' ακολουθήσουμε αυτή την οδό, την οποία μας αποκαλύπτει ο Θεός, χωρίς να σκεφτούμε περισσότερο.
Όσον αφορά για την παραμονή στον κόσμο, ίσως δεν είναι ανάγκη να σας εξηγήσω πολλά, επειδή η απάντησις είναι αρκετά προφανής.
Παραμένεις στον κόσμο, όπου ζης, κοινωνείς με τις τύχες των πλησίον σου και προσπαθείς, όσο είναι δυνατόν, να κάνης και συ τα καθήκοντά σου για να πάη καλλίτερα η κοινωνία. Συνεπώς στον κόσμο,
στο ταξίδι της ζωής σου, συναντάς και άλλες ψυχές σαν την δική σου. Το θεωρώ, για παράδειγμα, κάπως σαν «αίρεσι» να έρχεται ένας εργάτης στο σπίτι σου, να σου επισκευάζη αυτό που θέλεις, να
τον πληρώνης και μετά να τον ξεχνάς.
Εγώ πιστεύω ότι ο Θεός θα ήθελε η κάθε συνάντησίς μας με τον πλησίον μας να γίνεται και μία συνάντησις για γνωριμία με την αιωνιότητα. Συναντάμε εκείνον τον άνθρωπο, για τον οποιονδήποτε σκοπό
που μας πλησιάζει; Συναντάμε ολόκληρη την ανθρωπότητα και πέραν από το έργο που θα κάνη και τα χρήματα που θα πάρη από σένα, είναι για σένα το δεύτερο «εγώ» σου, ο άλλος εαυτός σου. Βέβαια
εξαρτάται και από τον άνθρωπο, εάν δέχεται την φιλία σου εξαρτάται και από σένα, εάν έχης αυτή την έφεσι.
Στον μοναχισμό συμβαίνει αυτό το έργο. Ιδού, για παράδειγμα, εμείς οι μοναχοί εξήλθαμε από το μοναστήρι μας, ήλθαμε στην Ρουμανία και κοινωνήσαμε μαζί σας τις εμπειρίες μας.
Τι είναι αυτές οι εμπειρίες; Εμπειρίες ουσιαστικές, δεδομένου ότι στον μοναχισμό κάθε τι που είναι ουσιαστικό παίρνει μέρος στην ζωή του άλλου, του οποιουδήποτε ανθρώπου και ιδιαίτερα του βαπτισμένου
χριστιανού. Συνεπώς, αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό.
Ο μοναχισμός είναι προσευχή η προσευχή αρχίζει πρώτα από μένα, οποιοσδήποτε και να είμαι εγώ. Βλέπεις την ανεπάρκειά σου και προσεύχεσαι στον Θεό. Αλλά σ' αυτό το «εγώ» -την ιδική
σου προσευχή- προσεύχεται όλος ο κόσμος, διότι τώρα στην ώρα της προσευχής ημπορώ να ομιλώ για σένα (και συ είσαι ο άλλος «εγώ») και στους πόνους μου, στις ανησυχίες μου, στις αναζητήσεις μου
και στις αγωνίες μου εκφράζω και σένα ιδιαίτερα, εάν έχω συνείδησι ότι δεν είμαι ένας ατομιστής, δηλαδή ένα προϊόν της διαιρημένης ανθρωπότητος, την οποίαν εάν την διαιρέσης μέσα σου, πεθαίνης.
Δεν είμαι ένας ατομιστής είμαι ένα πρόσωπο, δηλαδή στους πόνους και στις αναζητήσεις μου ζω τον κάθε άνθρωπο, ζω ουσιαστικά τον κάθε γυιό και την κάθε κόρη του Αδάμ.
Και πρέπει η προσευχή να πάη μακρύτερα, πιο θερμότερα για την συνάντησι με τον πλησίον, ο οποίος είσαι εσύ, ένας άγνωστος για μένα (όπως εννοούμε εμείς στον κόσμο), συνεπώς δεν είσαι
άγνωστος, διότι στις αναζητήσεις μου, στους πόθους μου και στις ελπίδες μου, στις αμαρτίες μου, αλλά και στην επιθυμία μου για την σωτηρία μου, σε γνωρίζω. Συ είσαι ο άλλος «εγώ». Είσαι εκείνος με τον
οποίον έχουμε την ίδια ανθρώπινη φύσι.
Συνεπώς, ο μοναχός μπορεί να ζη θεατός η αθέατος αυτά τα πράγματα. Ο άγιος Σιλουανός σ' όλη την ζωή του δεν απελάμβανε κάποιας τιμής. Ζούσε σ' ένα μοναστήρι με 2500 μοναχούς και
κανείς σχεδόν δεν ήξερε και δεν έβλεπε το μεγάλο μυστικό του έργο.
Μόλις μερικοί τον τιμούσαν πολύ, όπως ο μαθητής του και Γέροντάς μου π. Σωφρόνιος.
Αυτός από την αρχή είχε ένα ιδιαίτερο σεβασμό για τον χωρικό εκείνον (Δύο χειμώνες στην Ρωσία επήγε σχολείο, όπου έμαθε λίγη αριθμητική και γραφή). Και ο π. Σωφρόνιος, άνθρωπος μεγάλης
μορφώσεως, είχε ένα βαθύ σεβασμό γι' αυτόν τον Γέροντα Σιλουανό και ο Κύριος του εφανέρωσε ποιός ήτο αυτός ο άνθρωπος. Εάν δεν ήτο ο π. Σωφρόνιος, η ιστορία θα «έθαπτε» τον π. Σιλουανό,
αλλά τώρα έγινε γνωστός σ' ολόκληρο τον κόσμο. Τα συγγράμματά του, τα οποία ο π. Σωφρόνιος συνέλλεξε και εξέδωκε, μετεφράσθηκαν σε 14 γλώσσες, ίσως και περισσότερες. Ακόμη κι αν ο άγιος
Σιλουανός ζούσε μόνος και αθέατος, η ενέργεια της προσευχής του παρέμενε και επήγαινε παντού σ' όλο τον κόσμο. Αλλά ευλόγησε ο Καλός Θεός να παρηγορηθούμε κι εμείς από τα λόγια αυτού του
συγχρόνου μεγάλου ασκητού του Άθωνος και πολλοί εύρον την σωτηρία τους.
Οπότε, ιδού μία όψις του μοναχισμού!
Όσον αφορά την ερώτησι: Ποιός μπορεί να είναι μοναχός; Εγώ σε καμμία περίπτωσι δεν λέγω απολύτως τίποτε. Και, όταν λέγω αυτό, πάλι ομιλώ και για σένα, Ψυχή μου, διότι κανείς δεν ημπορεί να
είναι μοναχός. Αλλά επανέρχομαι: Εάν ήθελε έτσι ο Θεός, κάνε λοιπόν, το θέλημά Του.
Το μεγαλύτερο παράδειγμα στην ζωή της Εκκλησίας μας είναι η Κυρία Θεοτόκος, στην οποία, όταν ήλθε ο άγγελος και της είπε ότι, παρά την παρθενία της, θα γίνη Μητέρα του σαρκωθέντος Θεού
(ποιός τότε ημπορούσε να πιστεύση ένα τέτοιο έργο;) αντέδρασε.
Τελικά, αφού πείσθηκε ότι είναι από τον Θεό, είπε: «Ιδού η δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ.1,38).
Αυτός πρέπει να είναι και ο λόγος της υπακοής του ανθρώπου. Δεν πειθαρχεί, αλλά με ένα «ναι» ή με ένα «Αμήν» αγάπης και αφιερώσεως, και εμπιστοσύνης στον Θεό, ο Οποίος, κατά τον λόγο του
αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού δύναται και από τις πέτρες να παράγη παιδιά του Αβραάμ (Ματ.3,9). Δηλαδή, «Κύριε, ιδού η πέτρα είμαι εγώ κάνε ο,τι Εσύ γνωρίζεις».
Τι σημαίνει να είμαι ρουμάνος; Διότι πολλές φορές εγνώρισα και στις περιπλανήσεις μου και εδώ, στην πατρίδα μας, μεγάλη χαρά στους ανθρώπους που είναι γεννημένοι στην Ρουμανία. Για μένα εσήμαινε
απερίγραπτη ευλογία του Θεού να λάβω από την παιδική μου ηλικία το ορθόδοξο Βάπτισμα και να σφραγισθώ με την Χάρι του Παναγίου Πνεύματος. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο από όλα.
Και τώρα θέλω να σας υπενθυμίσω τον Λόγο του Κυρίου που μας προστάζει να ζητούμε πάνω απ' όλα την Βασιλεία του Θεού και την δικαιοσύνη Του (Ματ.6,33). Με το Βάπτισμα και το Χρίσμα τα οποία μας
έδωσε ο Κύριος δεν γινόμεθα πολίτες ενός επιγείου τόπου, αλλά από αγάπη και ευχαρίστησι ήλθε Αυτός και κατώκησε μέσα μας. Με τα δύο αυτά Μυστήρια και την Θεία Κοινωνία γινόμεθα πολίτες της άνω
Ιερουσαλήμ, της αιωνίου και αληθινής πατρίδος μας. Ποιός, σαν τον δίκαιο Συμεών, θέλει να μεταφερθή απ' αυτόν τον απατεώνα αιώνα στην αιωνιότητα; Ποιός θέλει, με ανυπομονησία, να λυτρωθή από τις
δυσκολίες και τις πολλές απάτες αυτής της περαστικής ζωής και να κατοικήση στην πατρίδα, όπου μας καλεί καθημερινά ο Θεός δια των λόγων Του;
Εγνώρισα μια τέτοια Ψυχή, η οποία δύο εβδομάδες προ του θανάτου της, με χαρά και με λαχτάρα περίμενε και προσευχόταν στην ασθένειά της: «Μητέρα του Κυρίου μου, πάρε την ψυχή μου!». Και αυτά
έλεγε όχι από απελπισία, αλλά από προτροπή του Αγίου Πνεύματος.
Διότι αυτή η Ψυχή εγνώριζε ότι θα μεταφερθή από τα απατηλά του βίου αυτού στα αιώνια και αληθινά. Και εμείς θ' ακολουθήσουμε τον ίδιο δρόμο και θα ζήσουμε την ίδια τραγωδία.
Από ανθρωπίνης πλευράς η εξέλιξις του τέλους της ζωής του Χριστού ήτο τραγική, διότι βασανίσθηκε, σταυρώθηκε και απέθανε σαν κακούργος.
Όμως στο μυστήριο αυτό του Θεού δεν υπάρχει τραγωδία. Ο Χριστός σαν Θεός παρέμεινε απαθής και εδόξασε δια της αναστάσεώς Του την ανθρώπινη φύσι. Εδώ κρύβεται η μεγάλη πρόνοια του Θεού,
η οποία μας ανυψώνει από την γη στον ουρανό, από τον θάνατο στην ζωή, από τα μάταια στα αιώνια, από τα απατηλά στα αληθινά.
Γι' αυτό να ζητάμε πρώτα την ουράνια πατρίδα μας, την Βασιλεία του Θεού και την δικαιοσύνη Του. Και πρώτα απ' όλα να ζητάμε την χάρι της προσευχής. Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, πολλές φορές
στις συγγραφές του, λέγει ότι οι δυσκολίες, οι απαιτήσεις και οι περιπέτειες έρχονται στον άνθρωπο, επειδή δεν προσεύχεται. Ήλθα και συναντηθήκαμε με το έλεος του Θεού, πρώτα στις θαυμαστές
προσευχές μας, στα λόγια τα οποία απευθύνει η Εκκλησία προς την Θεοτόκο Μαρία (υπαινίσσεται τους Χαιρετισμούς της Παναγίας που διαβάσθηκαν προ ολίγου), διότι κάθε λόγος της Εκκλησίας είναι ένα
ανεκτίμητο μαργαριτάρι, το οποίο, εάν το κατανοούμε, όπως συμβαίνει ενίοτε, ανασταίνεται ο λογισμός μας και γεμίζει η καρδιά μας από ένα βίωμα το οποίο μας αλλοιώνει εξ ολοκλήρου και για πάντα. Οπότε
να είμεθα προσηλωμένοι σε κάθε φράσι και λόγο, κυρίως της Θείας Λειτουργίας, σε κάθε λόγο της Εκκλησίας, σε κάθε λόγο της προσευχής, τον οποίον κατόπιν θα τον κάνουμε λόγο στην δική μας
προσευχή. Όχι μόνο τα λόγια που είναι γραμμένα από κάποιον σ' ένα βιβλίο, τα οποία διαβάζει κάποιος άλλος με δυνατή φωνή, αλλά ο λόγος εκείνος που γίνεται κατόπιν και δικός μου λόγος, μπαίνει στην
καρδιά μου και με κατανύσσει.
Και όσες φορές εμφανίζεται η ευκαιρία για προσευχή, είναι καλόν να λέγεται και ένας ενδιάθετος -εσωτερικός λόγος, όσο μικρός και να είναι, διότι ο Θεός ακούει και τον λογισμό και τον λόγο του
ανθρώπου, αλλά ακούει ιδιαίτερα τις επιθυμίες τις οποίες ούτε ο άνθρωπος δεν γνωρίζει να τις διατυπώση και καλά. Ποιές είναι οι ευκαιρίες για προσευχή; Κάθε στιγμή της ζωής μας είναι και μία
αφορμή για προσευχή. Και εάν ελάβαμε την ευλογία να κρατούμε την ευχή του Ιησού, αδιάκοπη στις ψυχές και τις καρδιές μας, δηλαδή το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον
αμαρτωλόν», να το κάνουμε.
Έχουμε δυσκολίες στην προσευχή; Να ζητάμε την βοήθεια του Κυρίου. Είμεθα σε κάποιον κίνδυνο; Να ζητάμε βοήθεια και προστασία από τον Κύριο. Αμαρτήσαμε; Να ανοίγουμε την καρδιά μας
και να εξομολογούμεθα στον Κύριο εκείνη την στιγμή, και πριν ακόμη να πάμε για εξομολόγησι στον ιερέα να μας χαρίση με το επιτραχήλιό του το δώρο της θεραπείας. Βλέπουμε ότι κάποιος από τους
αδελφούς μας σκανδαλίσθηκε ή έσφαλλε σε κάτι;
Όπως και εμείς δεν θέλουμε να χαθούμε μέσα στην αμαρτία μας, έτσι και για τον αδελφό μας να προσευχώμεθα. Να μη σκανδαλιζώμεθα σκεπτόμενοι γιατί το έκανε αυτό, διότι ο Κύριος θα ελεήση και
αυτόν, αφού μετανοήσει ειλικρινά, όπως είναι γραμμένο: «Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σε αυτόν» (Ματ.22,39). Οπότε, όπως εγώ δεν θέλω να χαθώ, έτσι ακριβώς δεν θέλω να χαθή και ο αδελφός
μου. Το πιο φοβερό και δύσκολο πράγμα είναι το εξής: Εάν μας βλέπετε, εμάς τους λειτουργούς να είμεθα σκανδαλισμένοι η να σκανδαλίζουμε εσάς, κάνοντας έργα τα οποία δεν είναι φρόνιμα η δίκαια
ενώπιόν σας και ενώπιον του Θεού, προσευχηθήτε για εμάς και μη σκανδαλίζεσθε, επειδή και εμείς, μόνο με τις προσευχές σας-τις προσευχές του λαού του Θεού- ημπορούμε να ταξιδεύσουμε σ' αυτή την
ζωή εν Αγίω Πνεύματι. Και έχουμε ανάγκη από την δύναμι των προσευχών σας, καθώς και εσείς έχετε ανάγκη από την χάρι του αγίου Πνεύματος, η οποία μας έχει δοθή από τον Χριστό δια της ιερωσύνης
μας. Και έτσι, η Εκκλησία γίνεται ένας άνθρωπος, μία ψυχή, ένας άνθρωπος με πολλά πρόσωπα, καθώς και ο Θεός είναι ένας Θεός με τρία Πρόσωπα.
Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα
Η επιστροφή μου στην Ορθοδοξία και η είσοδός μου στον μοναχισμό
Μετάφρασις - επιμέλεια υπό αδελφών Ιεράς Μονής Όσιου Γρηγορίου Αγίου Όρους 2005
Πηγή διαδικτύου - Επιμέλεια κειμένου: anavaseis.blogspot.gr
Η επιστροφή μου στην Ορθοδοξία και η είσοδός μου στον μοναχισμό
Μετάφρασις - επιμέλεια υπό αδελφών Ιεράς Μονής Όσιου Γρηγορίου Αγίου Όρους 2005
Πηγή διαδικτύου - Επιμέλεια κειμένου: anavaseis.blogspot.gr
_________________
«όπου επισκιάζει η χάρις σου Αρχάγγελε, από εκεί διώκεται η δύναμη του διαβόλου.
Διότι δεν μπορεί να μείνει κοντά στο Φώς σου ο εωσφόρος που έπεσε στο σκοτάδι και παραμένει σ’ αυτό.
Γι' αυτό Μιχαήλ Αρχάγγελε, σε παρακαλούμε να σβήνεις τα βέλη του που είναι γεμάτα πυρ και κινούνται εναντίον μας»
Διότι δεν μπορεί να μείνει κοντά στο Φώς σου ο εωσφόρος που έπεσε στο σκοτάδι και παραμένει σ’ αυτό.
Γι' αυτό Μιχαήλ Αρχάγγελε, σε παρακαλούμε να σβήνεις τα βέλη του που είναι γεμάτα πυρ και κινούνται εναντίον μας»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου