1η.Επιστολή
Προσέχετε τους λογισμούς σας. Η προσοχή σας κυρίως να στραφή εις το
να συνάξη ταπεινούς λογισμούς. Διότι η ταπείνωσις σώζει τον άνθρωπον
και αυτή είναι κυρίως ο στόχος όλων των πνευματικών επιδιώξεων.
Εάν θέλετε να ίδητε, εάν έχετε κάνει πνευματικήν προκοπήν εις την
μοναχικήν πολιτείαν, ερευνήσατε τους εαυτούς σας και εάν διαπιστώσετε
ταπείνωσιν μέσα σας, ανάλογα με την ποσότητα αυτής, έχετε κάνει
πνευματικήν πρόοδον.
Αν αντί ταπεινώσεως ίδωμεν μάλλον υπερηφάνειαν και εγωϊσμόν με τα
παρεπόμενα τούτων, τότε μας χρειάζεται πένθος και δάκρυα και να θρηνώμεν
την αθλίαν μας κατάστασιν, ίνα ο Κύριος μας ευσπλαχνισθή. Φύγωμεν
μακράν του εγωϊσμού, δυσωδίαν ανείκαστον εκπέμπει ούτος και δυστυχής
όστις έχει τούτον ως πλούτον του.
Ο τοιούτος ουδέποτε θα εύρη ειρήνην, τόσον εκ των ενοχλήσεων των
εμφωλευόντων εν αυτώ παθών, όσον και εκ της μακράν απεχούσης αληθούς
ταπεινώσεως.
Ανάπαυσις ψυχική μόνον εκ της ταπεινώσεως και της πραότητος
παρέχεται εις τον άνθρωπον και τούτο μας το λέγει ο Κύριος: «Μάθετε απ’
εμού ότι πράός ειμι και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις
ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11,29 ).
Δια τούτο, τέκνα μου, υπερπόθητα, ας αγαπήσωμεν με όλην μας την
ψυχήν την ταπείνωσιν του Χριστού μας, ομού και την πραότητά Του και
όντως θα εύρωμεν, καθώς είπεν, και των ψυχών ημών την ποικίλην
ανάπαυσιν. Η ταπείνωσις δια να αποκτηθή δεν είναι εύκολον πράγμα,
χρειάζεται πολύς κόπος και χρόνος. Ο εγωϊσμός δια να θανατωθή απαιτεί
θυσίαν του εαυτού μας. Να ποδοπατήσωμεν το εγώ μας και να εναγκαλισθώμεν
την τελείαν αυταπάρνησιν του εαυτού μας. Να αγαπήσωμεν ερωτικώς την
υπακοήν και με αιματηρούς αγώνας, τη βοηθεία του Θεού, θα κατορθωθή η
θανάτωσις αυτού. Εμπρός λοιπόν, τέκνα μου,
ωσάν αθληταί ας τρέξωμεν εις το στάδιον του ενδόξου αγώνος, όπου ο νικών
θα στεφθή με τον αμαράντινον στέφανον της αιωνίου δόξης, ενώπιον του
υπερτάτου θρόνου του γλυκυτάτου μας Θεού.
Παρακαλώ, μη δειλιάσετε εις την μάχην, διότι ο Κύριος κρυφαία χειρί
θα μας ενισχύη, ώστε να νικήσωμεν τον διάβολον του εγωϊσμού και θα μας
ενδύση τον θεοϋφαντον χιτώνα της θεϊκής ταπεινώσεως. Ταύτα σας γράφω και
εύχομαι τα ελάχιστα λόγια της σποράς ταύτης να πέσουν εις την γην την
καλήν της ψυχής σας και να φέρουν εκατονταπλασίονα καρπόν ζωής αιωνίου!
Αμήν, γένοιτο.
2η.Επιστολή
Εάν αγωνισθώμεν να αποκτήσωμεν ταπείνωσιν, ένδυμα πολυτελέστατον
εκληρονομήσαμεν, και εάν αγάπην έχωμεν, κομψότατον το παρεσκευάσαμεν.
Εάν δε και υπακοήν απερίεργον εδώσαμεν εις τους εαυτούς μας, με
χρωματισμόν και στιλπνότητα το ομορφήναμεν, και εάν προσευχήν
αδιάλειπτον ειργάσθημεν,
ευωδίαν πολυτελεστάτου μύρου το ερραντίσαμεν, και ούτω πως
τελειοποιήσαντες, τότε ενδυσάμενοι αυτό θα παρουσιασθώμεν με παρρησίαν
και με ουρανίαν
χάριν εις το βήμα του Χριστού, και τότε ο Κύριος της δόξης θα
οσφρανθή οσμήν ευωδίας πνευματικής και χαίρων θα μας ανοίξη τους
απείρους θησαυρούς των χαρίτων.
Τότε όντως γεγόναμεν πλούσιοι!
3η.Επιστολή
Μη ομιλής, παιδί μου, περιττά λόγια, διότι αυτά ψυχραίνουν την ψυχήν σου από τον θείον ζήλον.
Αγάπησον την σιωπήν, που γεννά όλας τας αρετάς και περιφράττει την ψυχήν, ώστε να μη την εγγίζη η κακία του διαβόλου.
«Κρείσσον πεσείν εξ ύψους ή εκ γλώσσης».
Η γλώσσα κάνει τα μεγαλύτερα κακά εις τους ανθρώπο.
4η.Επιστολή
Η σωτηρία δεν κερδίζεται, όταν ημείς αργολογώμεν ή όταν διερχώμεθα τας ημέρας μας χωρίς υπολογισμόν.
Προσέχετε την γλώσσαν σας και τον νουν σας, διότι η φυλακή αυτών γεμίζει την ψυχήν από φως Θεού.
Εκείνος όμως που έχει αχαλίνωτον το στόμα του, αποταμιεύει εις την ψυχήν του ποικιλίαν ακαθαρσιών.
5η.Επιστολή
Σιωπάτε, η σιωπή είναι η μεγαλυτέρα αρετή, φεύγετε τους αργούς
λόγους και τα γέλια, εάν θέλετε η προσευχή σας να έχη παρρησίαν δια
δακρύων και χάριτος!
Προσέχετε τους εμπαθείς λογισμούς δια των φαντασιών. Διώκετε αυτούς
αμέσως μόλις εμφανισθούν, διότι αν παραμείνουν, κίνδυνος-θάνατος, τη
ταλαιπώρω ψυχή.
Λέγετε συνέχεια την ευχήν έντονα, με ζήλον, με πόθον, μόνον έτσι κανείς δυναμώνει ψυχικώς.
Αποφεύγετε πάση θυσία τους αργούς λόγους, διότι αδυνατίζουν την ψυχήν και δεν έχει την δύναμιν να αγωνισθή.
Δεν είναι καιρός δια μετεωρισμούς, αλλά εποχή δια κέρδη πνευματικά,
ποίος μας εγγυάται ότι κοιμώμενοι θα εξυπνήσωμεν; Δια τούτο ας
βιαζώμεθα.
6η.Επιστολή
Όταν σιωπά κανείς, του δίδεται χρόνος και άδεια δια προσευχήν και
περισυλλογήν, όταν όμως απρόσεκτα περνά τας ώρας του, δεν έχει χρόνον
δια προσευχήν, από τας απροσέκτους δε ομιλίας του, αποκομίζει και
διαφόρους αμαρτίας.
Δια τούτο οι άγιοι Πατέρες την αρετήν της σιωπής την έθεσαν κορυφήν
των αρετών, διότι άνευ αυτής, καμμία αρετή δεν ημπορεί να σταθή εις την
ψυχήν του ανθρώπου.
Λοιπόν σιωπή, ευχή, υπακοή. Όταν αυτάς τας αρετάς τας εφαρμόσης, με
την βοήθειαν του Θεού, τότε θα γνωρίσης το φως του Χριστού μέσα εις την
ψυχήν σου.
7η.Επιστολή
Να είσαι φρόνιμος εις τους λόγους σου, δηλαδή να σκέπτεσαι και κατόπιν να ομιλής.
Να μη τρέχη η γλώσσά σου προτού να σκεφθής τι πρέπει να είπης.
Μη ξεθαρρεύης, παιδί μου, εις παρρησίαν, πολλά τα κακά εκ της κακής παρρησίας, φεύγε ταύτην, ως φωτιά και οχιά!
8η.Επιστολή
Πάντα εις την προσευχήν σου να ζητής πρώτιστα την ταπεινοφροσύνην
να σου χαρίση ο Θεός και να επιμένης εις την αίτησίν σου αυτήν, διότι
άνευ αληθούς ταπεινοφροσύνης, δεν κατορθώνεται ουδέν αγαθόν αξιόμισθον.
Καθώς λέγει, παιδί μου, και ο Απόστολος Παύλος: «Τι έχεις ο ουκ
έλαβες; Ει δε και έλαβες τι καυχάσαι ως μη λαβών;» ( Α΄ Κορ. 4,7 ),
«ακάθαρτος πας υψηλοκάρδιος παρά Θεώ» ( Παροιμ. 16,5 ).
Δια τούτο αγωνίζου, τέκνον μου, κατά του δυστυχούς αυτού πάθους,
ταπεινοφρονώντας και σκεπτόμενος πόσην ταπείνωσιν έδειξεν ο Κύριος της
δόξης, γενόμενος άνθρωπος και ταπεινώσας τον εαυτόν Του μέχρις ύβρεων
και συκοφαντιών και μέχρι Σταυρού.
Αλλά και όλοι οι άγιοι του Θεού άνθρωποι επέδειξαν αρίστην
ταπείνωσιν, διο και ηγίασαν και μας επιστοποίησαν ότι ουκ έστιν άλλη
οδός του σωθήναι ει μη αύτη. Ό,τι σου δίδει ταπείνωσιν, τούτο ασπάζου,
έστω και αν πονέσης και ψυχορραγήσης.
Το τέλος του πόνου θα είναι από Θεού ευλογία και πρόοδος προς την
αρίστην των αρετών, την ταπείνωσιν. Εύχομαι ταύτην ο Θεός Ιησούς να σου
χαρίση μέσα εις την ψυχήν σου ανεξίτηλον.
9η.Επιστολή
Η ουσία όλων, παιδί μου, είναι μία, το ότι βάλλεσαι υπό πνεύματος
υπερηφανείας, με τας αδελφάς της κενοδοξίαν και οίησιν και με
συνεπικούρους τους αισχρούς και βλασφήμους λογισμούς. Γνώριζε,παιδί μου,
ότι το της υπερηφανείας πνεύμα είναι δυσκαταγώνιστον, το της κενοδοξίας
πολυκέφαλον και τρίβολον. Όπως και να γυρίσης τον λογισμόν ή τον τρόπον
ζωής, θα την εύρης έμπροσθέν σου σαν αγκάθι. Και εάν έτσι έχη το
πράγμα, τι πρέπει να γίνη; Ημείς θα μεταχειριζώμεθα κάθε μέσον ή
λογιστικόν ή υλικόν προς ταπείνωσιν. Θα πιέζωμεν κυρίως τον λογισμόν μας
να σκέπτεται ταπεινά και την απαλλαγήν ή την ελάφρωσιν του πάθους θα
την αναθέσωμεν εις την Θείαν Πρόνοιαν να την τακτοποιήση. Ημείς από
μέρους μας θα κρατήσωμεν αγωνιστικά, ο δε Θεός αναλόγως του αγώνος μας
θα επέμβη αρωγός, βοηθός. Δια το δεινόν πάθος της κενοδοξίας ο άγιος
Ιωάννης της Κλίμακος λέγει: «Κενοδοξία άχρι τάφου», δηλαδή, μέχρι να
πεθάνωμεν θα προσβαλλώμεθα υπό της κενοδοξίας, με την διαφοράν, ότι θα
είναι εξασθενημένη λόγω της αντιπολεμήσεως και της μακράς πείρας επί του
ψεύδους της. Κλαίε ενώπιον του Θεού, να σου χαρίση πνεύμα ταπεινώσεως,
διότι μόνον δια ταύτης θα προχωρήσης προς τα άνω, προς την αγάπην του
Θεού. Πνευματική πρόοδος δεν είναι τίποτε άλλο, ει μη ταπεινοφροσύνης
κατάκτησις. Ο Ιησούς, Θεός ων, εταπείνωσε τόσον χαμηλά τον Εαυτόν Του
και ημείς φύσει ταπεινοί, υψωνόμεθα και ωσάν το παγώνι φουσκώνομεν τα
πτερά της κενοδοξίας; Αλλά όταν όμως μας ρίξη εις κανένα πειρασμόν, και
ίδωμεν την ασχημίαν των ποδών μας, δηλαδή την σαθράν κατάστασιν της
ψυχής, τότε αναγνωρίζομεν ποίοι είμεθα εις την φύσιν, το αδαμιαίον γένος
και ότι η οφρύς δεν ταπεινώνεται ει μη δια ραπισμάτων και πτώσεων. Τα
δάκρυα με το πένθος πολλήν την ταπείνωσιν φέρουν, διο υπόμεινον ζητώντας
από τον Δοτήρα των αγαθών: «Μη με περίδης τον άσωτον, ο τεχθείς εκ
παρθένου, μη μου τα δάκρυα παρίδης, η χαρά των αγγέλων, αλλά δέξαι με
μετανοούντα και σώσόν με». Εύχομαι, ο Ταπεινός τη καρδία Ιησούς να σου
χαρίση την καρδίαν Του, δια να την γευθής.
10η.Επιστολή
Η ταπείνωσις είναι αρετή θαυμασία, που ευωδιάζει εκείνον που την
έχει. Ο έχων ταπείνωσιν έχει και υπακοήν, αγάπην, υπομονήν και κάθε
αρετήν.
Όταν θυμώνωμεν ή οργιζώμεθα ή κατακρίνωμεν ή δεν υπακούωμεν, γίνεται φανερόν ότι έχομεν και ανάλογον υπερηφάνειαν και εγωϊσμόν.
Όσον προοδεύομεν εις την ταπείνωσιν, τόσο τα κακά γεννήματα του
εγωϊσμού θα υποχωρούν. Ας ταπεινωθώμεν, παιδιά μου, δια τον ταπεινωθέντα
δι’ ημάς Κύριον.
Ο Κύριος τόσην ταπείνωσιν έδειξε, μέχρι και Σταυρού, ημείς δε φύσει
ταπεινοί, να μη θέλωμεν να σκύψωμεν το κεφάλι εις τον αδελφόν μας,
μόνον θέλομεν να γίνεται το ιδικόν μας;
Ας αγαπήσωμεν, ας ταπεινωθώμεν, όπως ο Χριστός, αν θέλωμεν να
κατοικήση ο Ιησούς μέσα εις την καρδίαν μας. Ας μη Τον λυπήσωμεν πλέον
με εγωϊστικάς εκδηλώσεις.
Ας μη Τον ξανασταυρώσωμεν με εκφράσεις και τρόπους ελλείψεως
αδελφικής αγάπης. Όχι πίκρας πλέον εις την αγίαν καρδίαν του γλυκυτάτου
Χριστού μας.
11η.Επιστολή
Οι άγγελοι εις τον Ουρανόν μέσα εις την δόξαν και τους ύμνους. Οι άνθρωποι εις τας χαράς των και εις τα παλάτια των.
Ο δε Θεός και δημιουργός μέσα εις εν σπήλαιον και επάνω εις την φάτνην των ζώων, ωσάν τον τελευταίον πτωχόν άνθρωπον!
Τι ταπείνωσις του Ιησού μας! Αυτήν την ταπείνωσιν να αποκτήσετε, παιδιά μου.
Η ταπείνωσις είναι η πιο χαριτωμένη αρετή, χρυσοϋφαντος στολή,
μακάριος όποιος την ενδυθή, θα αποκτήση μίαν ανέκφραστον πνευματικήν
ομορφιάν.
Αντιθέτως, το πιο βρώμικον πάθος είναι η υπερηφάνεια και ο εγωϊσμός.
12η.Επιστολή
Πολύ παρακαλώ την Παναγία μας να μου χαρίση καθ’ όλα την
ταπείνωσιν, διότι είναι βασική αρετή και χωρίς αυτήν κανένα έργον δεν
επισφραγίζει η χάρις του Παναγίου Πνεύματος! Ο Αρχιεπίσκοπος
Αλεξανδρείας Θεόφιλος, επισκεφθείς τους πατέρας του όρους της Νιτρίας
ηρώτησε τον Πρώτον του όρους: « Τι εύρες, πάτερ, πλέον εν τη οδώ ταύτη
της ασκήσεως;» Και απαντά ο όσιος: «Το μέμφεσθαι εαυτόν πάντοτε».
«Όντως, απήντησεν ο Θεόφιλος, ουκ έστιν άλλη συντομωτέρα οδός προς τον
Θεόν ως αύτη!». Ουχί δι’ υπερηφανείας και ανταρσίας ο εωσφόρος και ο
Αδάμ εξέπεσαν του Θεού; Ουχί η ταπείνωσις της Θεοτόκου, «ιδού η δούλη
Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου» (Λουκ. 1,38 ) και ο εξ αυτής
αρρεύστως γεννηθείς υιός του Θεού, διδάξας και ποιήσας άκραν ταπείνωσιν,
έσωσε τον Αδάμ; Αυτός είπε πάλιν: «Μάθετε απ’ εμού, ότι πράός ειμι και
ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11,29
).
Οσάκις ο άνθρωπος αισθανθή τον εαυτόν του εν ταπεινώσει και
αυτομεμψία, καθορά εις την ψυχήν του μίαν γλυκείαν ανάπαυσιν, ειρήνην,
παρηγορίαν, ελάφρωσιν και ελπίδα! Ενώ αντιθέτως, την υπερηφάνειαν της
ψυχής θα την πληροφορήσουν ανησυχία, ταραχή, ταραχή, θυμός, καύχησις,
υπεροπτικαί τάσεις, κ.λ.π.
Αχ, πόσον άκοπος ο δρόμος της ταπεινώσεως! Και χωρίς ασκητικούς
κόπους, λόγω ασθενείας κ.λ.π., δύναται ο άνθρωπος με την ταπείνωσιν και
την αυτομεμψίαν, ως και την ευχαριστίαν προς τον Θεόν,
να φθάση εις μέτρα πνευματικά και να αισθανθή το χάρισμα της
υιοθεσίας! Ενώ αντιθέτως, με κόπους ασκητικούς, άνευ επιγνώσεως της
οικείας ασθενείας και αδυναμίας και ελεεινότητος, αγών άνευ βραβείων,
ιδρώς άνευ μισθού, δρόμος άνευ ελπίδων.
Τι δυστυχία να αγωνίζετε κανείς χωρίς απολαβήν; Να γεωργή χωρίς να
θερίζη; Διατί άράγε; Διότι ο αγών δεν έγινε νόμιμος. «Εάν και αθλή τις,
ου στεφανούται, εάν μη νομίμως αθλήση» ( Β΄ Τιμ. 2,5 ). Νόμιμος άθλησις
εάν δεν γίνη και εις τους σωματικούς αγώνας ο αθλητής δεν στεφανούται.
13η.Επιστολή
Αφήνει ο άγιος Θεός τον πειρασμόν εις τους αγαπώντας Αυτόν, ίνα
τους διδάξει τον πόλεμον, υποχωρεί η χάρις του Θεού και τότε σηκώνεται
σύννεφον πειρασμών και φθάνει να είπη ο άνθρωπος: «Να, με εγκατέλειψεν ο
Θεός!» Μύριοι λογισμοί, πνιγμός ψυχής, παντού σκότος και ολισθήματα!
Όλα αυτά τα δημιουργεί η αγία Σοφία, ο άγιος Θεός, και μανθάνομεν ότι
μόνον ο Θεός δύναται να μας σώση και ότι άνευ του Θεού όλα τα ιδικά μας
έργα είναι σκύβαλα και άχυρα, που με τον παραμικρόν αέρα του πειρασμού
όλα σκορπούν και φαινόμεθα πως είμεθα σκουριασμένα πράγματα, ανίσχυροι
και ανίκανοι να αντιμετωπίσωμεν οιονδήποτε πειρασμόν χωρίς την σύμμαχον
χάριν του Αγίου Θεού. Η χάρις της θείας προνοίας δια των τοιούτων, μας
διδάσκει το μάθημα της αυτογνωσίας, δηλαδή την ταπείνωσιν την αληθινήν,
την εν γνώσει, την στερεάν, την θεμέλιον, διότι χωρίς αυτήν, αδύνατον να
οικοδομήσωμεν πνευματικήν οικίαν. Μας αφήνει μέχρις απογνώσεως, ίνα
αναγκασθώμεν να Του φωνάζωμεν γοερώς και θρηνωδώς και κράζοντας να
αγιάζεται στόμα και καρδία. Ταύτα πάντα λοιπόν τα δημιουργούν οι
πειρασμοί. Από τους πειρασμούς μεν να ευχώμεθα να μας σκεπάζη ο Θεός,
πλην, όταν έλθουν, πρέπει μεθ’ υπομονής και σοφίας να τους περνώμεν, ίνα
ωφελούμεθα εξ αυτών. Λοιπόν έχε υπομονήν εν πάσι και σώζου.
14η.Επιστολή
Παιδί μου, ως κανόνα θα έχης την συνεχή αυτομεμψίαν, εις κάθε
πειρασμόν βάζε πρώτος μετάνοιαν, ούτω παίρνεις πρώτος τον στέφανον και
γίνεσαι αιτία και ο αδελφός να μετανοήση. Τον ταπεινωθέντα Κύριον να
σκέπτεσαι πάντοτε, οπότε η ψυχή είναι έτοιμη να υπομείνη κάθε είδους
ταπεινώσεις δια την αγάπην Του. Εκείνο που παίζει τον σημαντικώτερον
ρόλον εις τον πνευματικόν αγώνα είναι να μάθη ο άνθρωπος να
ταπεινώνεται, να μέμφεται τον εαυτόν του και να δικαιώνη τον πλησίον
του. Όποιος έμαθε ταύτην την φιλοσοφίαν, ήδη πρέπει να τρυγά τον
γλυκύτατον καρπόν της ελευθερίας των παθών. Διαφορετικά θα σύρη τα πάθη
του προς μεγάλην και συνεχή λύπην του. Μέμφου, παιδί μου, συνεχώς τον
εαυτόν σου, μη του δίδης δίκαιον, όταν ακούης κάτι να λέγουν δι’ εσέ,
λέγε: «Δίκαιον έχουν οι αδελφοί μου, τέτοιος είμαι, και περισσότερα μου
πρέπουν, δια τας αμαρτίας μου». Πάντα να θεωρής τον εαυτόν σου κατώτερον
από όλους και να αποφεύγης να διατάζης, ως έχων εξουσίαν, με λίγα λόγια
ταπείνωσιν εις όλα.
15η.Επιστολή
Να θεωρής τον εαυτόν σου πολύ αμαρτωλόν και μολυσμένον, δια να σε
συμπαθήση ο Ιησούς Χριστός, να σου στείλη το έλεος και την συγχώρησιν
των πολλών σου αμαρτιών.
Να έχης υπακοήν εις όλους τους αδελφούς, να γίνης ο πιο τελευταίος,
ο πιο ευτελής, εάν θέλης να σου φύγουν τα πάθη και αι αδυναμίαι.
Ποτέ να μη δικαιώνης τον εαυτόν σου ούτε με λόγον ούτε με λογισμόν,
αλλά πάντα ως πταίστην να καταδικάζης τον εαυτόν σου και υπεύθυνον
πολλών πληγών.
Εις τον Γέροντα να έχης πίστιν, εις τους λόγους του υπακοήν και
αγάπην και να εξομολογήσαι καθαρά κάθε σου λογισμόν, διότι η καθαρά
εξομολόγησις χαρακτηρίζει την ταπεινήν ψυχήν.
16η.Επιστολή
Βιάζεσθε, τέκνα μου, εις τον πνευματικόν αγώνα. Μη λησμονήτε την πολλήν εμπειρίαν του διαβόλου και την ιδικήν μας ασθένειαν.
Όπως το φθινοπωρινόν φύλλον που πίπτει με τον ελάχιστον άνεμον,
ούτω και ημείς πίπτομεν εις τον παραμικρόν πειρασμόν και δοκιμασίαν,
όταν η χάρις του Θεού δεν συμμαχή μαζί μας. Και πότε συμμαχεί η χάρις
του Θεού μεθ’ ημών;
Τότε μόνον, όταν το ταπεινόν φρόνημα ποδηγετή κάθε μας σκέψιν και
έργον. Μέμφεσθε διηνεκώς τους εαυτούς σας, διότι η αυτομεμψία είναι
γέννημα και καρπός της ταπεινής καρδίας και εις την ταπεινήν καρδίαν,
φανερούται το θείον, καθώς οίδεν αυτό.
«Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται».
Εις εκάστην σας πτώσιν εξετάσατε καλώς και θα αντιληφθήτε ότι λίγο-
πολύ ο σπόρος της υπερηφανείας είναι η κυρίως αιτία της πτώσεως.
17η.Επιστολή
Έχετε υπ’ όψιν σας τον εγωϊσμόν, αυτός τα δημιουργεί όλα,
ταπεινωθήτε, στραγγαλίζετε τον εγωϊσμόν, που σαν φαρμακερό φίδι έρχεται
να σας δηλητηριάση την ψυχήν. Μην αφήνετε τίποτε μέσα σας, έτσι μόνον θα
εξουδετερώσητε κάθε σατανικήν ενέργειαν. Το άγιον Τριώδιον αρχίζει με
το ωραίον παράδειγμα του τελώνου και του φαρισαίου διαφωτίζον ότι δια
του ταπεινού φρονήματος αποκτά κανείς την δικαίωσιν, δηλαδή την
συγχώρησιν των αμαρτημάτων του από τον Θεόν. Επίσης
φανερώνει η παραβολή αύτη και το μέγα κακόν, την υπερηφάνειαν, που
τίθεται ισχυρόν εμπόδιον δια την συγχώρησιν των αμαρτιών, παρ’ όλην την
εφαρμογήν των άλλων αρετών και δη της ελεημοσύνης. Η υπερηφάνεια
κατέρραξε παταγωδώς τον εωσφόρον, τον πρώτον των αγγελικών ουρανίων
δυνάμεων και τον κατέστησε διάβολον σκοτεινόν και αιωνίως κολασμένον.
Ενώ αντιθέτως, η ταπείνωσις του Χριστού, «μάθετε απ’ εμού ότι πράός ειμι
και ταπεινός τη καρδία κ.λ.π.» (Ματθ. 11,29 ), έσωσε τον πλανηθέντα και
εξ υπερηφανείας υποσκελισθέντα άνθρωπον εκ της αιχμαλωσίας αυτού. Εξ
αυτών και εκ πολλών άλλων γραφικών αληθειών διδασκόμεθα ότι άνευ
ταπεινώσεως και αληθούς μετανοίας δεν σώζεται ο άνθρωπος, έστω και αν
εις άλλας αρετάς ευπορή.
18η.Επιστολή
Μην είσαι πείσμων, αλλά ταπεινός, μη φρονής ότι κάτι είσαι, διότι
αυτό είναι υπερηφάνεια και τους υπερηφάνους ο Θεός τους συχαίνεται.
Πάντοτε, παιδί μου, να σκέπτεσαι ότι είσαι ο πιο αμαρτωλός του κόσμου
και ότι, εάν η χάρις του Θεού σε αφήση, τότε θα κάνης όλα τα κακά του
κόσμου! Πάντοτε να κατηγορής τον εαυτόν σου. Όταν πηγαίνης να
κοινωνήσης, να κατηγορής τον εαυτόν σου ως ανάξιον να δεχθής μέσα σου
τον Δεσπότην Χριστόν, που είσαι τόσον αμαρτωλός. Πρέπει να κλαίης όταν
κοινωνής, δια να σε λυπηθή ο Χριστός δια τας αμαρτίας σου. «Μάθετε απ’
εμού ότι πράός ειμι και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις
ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11,29 ). Βλέπεις, παιδί μου; Η πραότης είναι καρπός
της ταπεινώσεως και ανφότερα χαρίζουν την μακαρίαν και από Θεού
ανάπαυσιν. Εις τον πατημένον τόπον, δεν φυτρώνει χορτάρι, ούτω και εις
την ταπεινήν ψυχήν δεν φυτρώνει πάθος και κακία. Καθ’ όσον θα είμεθα
ελλιπείς εις την ταπείνωσιν, δεν θα παύση ο Θεός να μας ταπεινώνη δια
των πειρασμών, έως να μάθωμεν αυτό το σοβαρόν και σωτηριωδέστατον
μάθημα.
19η.Επιστολή
Μην είσαι πείσμων, αλλά ταπεινός, μη φρονής ότι κάτι είσαι, διότι
αυτό είναι υπερηφάνεια και τους υπερηφάνους ο Θεός τους συχαίνεται.
Πάντοτε, παιδί μου, να σκέπτεσαι ότι είσαι ο πιο αμαρτωλός του κόσμου
και ότι, εάν η χάρις του Θεού σε αφήση, τότε θα κάνης όλα τα κακά του
κόσμου! Πάντοτε να κατηγορής τον εαυτόν σου. Όταν πηγαίνης να
κοινωνήσης, να κατηγορής τον εαυτόν σου ως ανάξιον να δεχθής μέσα σου
τον Δεσπότην Χριστόν, που είσαι τόσον αμαρτωλός. Πρέπει να κλαίης όταν
κοινωνής, δια να σε λυπηθή ο Χριστός δια τας αμαρτίας σου. «Μάθετε απ’
εμού ότι πράός ειμι και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις
ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11,29 ). Βλέπεις, παιδί μου; Η πραότης είναι καρπός
της ταπεινώσεως και ανφότερα χαρίζουν την μακαρίαν και από Θεού
ανάπαυσιν. Εις τον πατημένον τόπον, δεν φυτρώνει χορτάρι, ούτω και εις
την ταπεινήν ψυχήν δεν φυτρώνει πάθος και κακία. Καθ’ όσον θα είμεθα
ελλιπείς εις την ταπείνωσιν, δεν θα παύση ο Θεός να μας ταπεινώνη δια
των πειρασμών, έως να μάθωμεν αυτό το σοβαρόν και σωτηριωδέστατον
μάθημα.
20η.Επιστολή
Δεν υπάρχει μεγαλύτερον κακόν από τον εγωϊσμόν, αυτός γεννά όλους
τους πειρασμούς και τα σκάνδαλα και αλλοίμονον εις όποιον τυλίξη, θα τον
παραμορφώση!
Μόνον ο καλός υποτακτικός θα κάνη την ψυχήν του αγγελικήν από
πνευματικήν ομορφιάν. Μη σας περνά ο καιρός άκαρπος, διότι το σχοινί
μαζεύεται και έξαφνα θα ακούσωμεν:
«Τάξον τα περί του οίκου σου, αποθνήσκεις και ου μη ζήση έτι
χρόνον»! Κτυπάτε τον εγωϊσμόν με όλην σας την δύναμιν, μάθετε
ταπείνωσιν, κάνετε τα έργα σας με συντριβήν, με πένθος, με την ευωδίαν
της ταπεινώσεως.
Μόνον τα έργα σας που έχουν ταπείνωσιν θα βραβευθούν. Τα έργα που
τα έχει δηλητηριάσει ο εγωϊσμός και το ίδιον θέλημα, θα τα πάρουν οι
τέσσαρες άνεμοι και θα τα σκορπίσουν ωσάν τα σκύβαλα και θα ευρεθώμεν με
άδεια τα χέρια.
Ας συνέλθωμεν λοιπόν, ας αγαλλιάσωμεν με την άδολον αγάπην του
Χριστού, διότι εμπαθείς ψυχαί δεν θα εισέλθουν εις την άνω Ιερουσαλήμ.
Εκεί μόνον αι αγναί ψυχαί θα εισέλθουν με χαράν και αγαλλίασιν.
21η.Επιστολή
Ναι, τέκνα μου ποθητά, μας λείπει όντως αύτη η αγιωτάτη αρετή, η
ταπείνωσις. Ο εγωϊσμός, η απαισία αυτή κακία, έχει επιφέρει όλα τα δεινά
εις τους ανθρώπους. Όντως η ταπείνωσις είναι αγιότης! Διατί
συγκρουόμεθα με το «ψύλλου πήδημα»; Διότι δεν έχομεν ταπείνωσιν. Ο έχων
ταπείνωσιν αποσοβεί το σκάνδαλον. Χωρίς αληθινήν ταπείνωσιν τα σκάνδαλα
διατηρούνται και αυξάνουν, οπότε κάθε ελπίς διορθώσεως αίρεται.
Παρακαλείτε τον ταπεινόν μας Ιησούν εις την προσευχήν σας να σας χαρίση
πνεύμα ταπεινοφροσύνης και πραότητος, καθώς είπεν ο Ίδιος εν τω ιερώ
Ευαγγελίω: «Μάθετε απ’ εμού, ότι πράός ειμι και ταπεινός τη καρδία και
ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών» ( Ματθ.11,29 ). Ο ταπεινός άνθρωπος
δεν ενθυμείται ουδέν προηγούμενον κακόν, όπερ έπραξεν ο πλησίον του εις
αυτόν, αλλά τα πάντα συγχωρεί και λησμονεί από καρδίας δι’ αγάπην Θεού.
22η.Επιστολή
Ταπεινώσου και μέμφου τον εαυτόν σου. Μη δικαιώνης τον εαυτόν σου,
έστω και αν έχης απόλυτον δίκαιον, διότι η δικαίωσις του εαυτού μας
συμβάλλει εις το να μη θεραπεύεται η νόσος της ψυχής μας.
Ανάπαυσε, κόρη μου, την Γερόντισσα και το Πνεύμα του Θεού θα σε
επισκιάση. Γίνε ταπεινή νύμφη Χριστού. Η εγωϊστρια είναι βδελυκτή εις
τον ωραιότατον Νυμφίον Χριστόν.
Ο Νυμφίος ταπεινός και πράος και η Νύμφη-ψυχή υπερήφανη και
θυμώδης; Αν θέλης να ευωδιάζης, αγκάλιασε το ταπεινόν, το απλόν, το
υπάκουον και πράον πνεύμα.
Μίσησε τον εγωϊσμόν ως δυσωδίαν και βλακείαν.
Λίαν καλώς πράττεις, μεμφομένη εαυτήν καθ’ όλα. Αύτη η οδός είναι πατερικωτάτη.
Ναι, παιδί μου, τούτον τον τρόπον εμφύτευσον βαθειά μέσα εις την ψυχούλα σου και μεγίστην έξεις την ωφέλειαν.
23η.Επιστολή
Τι ωραιότερον της πνευματικής βίας! Παρέχει όντως μίαν κρυφήν, αλλά
τελείαν χαράν, με ελπιδοφόρον άγιον μέλλον. Δια τούτο, παιδί μου,
αγωνίζου εις την αγίαν αυτομεμψίαν, συνεχώς μέμφου σεαυτόν, ρίπτε το
σφάλμα επάνω σου, φώναζε: «Ιησού μου, και εδώ εγώ πταίω, μήτε ο διάβολος
μήτε άνθρωπος, αλλά ο κακός εαυτός μου πταίει, που δεν προσέχει εκεί
που περπατά. Ρίπτε μου φως εις το μονοπάτι της ζωής μου, δροσιά
ταπεινώσεως εις την καρδίαν μου, δια να αισθανθώ εσένα τον πράον και
ταπεινόν Ιησού μου. Μη μου παρίδης τα δάκρυα, η χαρά των αγγέλων, αλλά
πρόσδεξαι ταύτα εις οσμήν ευωδίας και δώσε μου τα αιτήματα της καρδίας
μου, όπως ανακουφισθώ και ως μειράκιον έξαλλον Σου ψάλλω τα επινίκια της
δόξης Σου».
Κλείου μέσα εις τον εαυτόν σου και όλα να τα βλέπης με το απλούν
μάτι και σαν κάτι, που δεν πρέπει να σε ενδιαφέρη. Εργάζου το κατά
δύναμιν, με συνείδησιν καθαράν, προσεύχου δια τον εαυτόν σου και δι’
όλους τους αδελφούς σου. Η αγάπη σου τα πάντα να σκεπάζη και να πετάς
υπεράνω των παγίδων, ώσπερ ο υψιπέτης αετός.
24η.Επιστολή
Πρόσεχε, κόρη μου, τον τρόπον σου. Έσο πιο πραεία, πιο ανεκτική,
έσο ταπεινή, υποχωρητική. Όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά της αυτογνωσίας.
Μέμφου, κατηγόρει τον εαυτόν σου, λέγε: «Αν νομίζης ότι σε περιφρονούν
και δεν σε προσέχουν αι αδελφαί κ.λ.π., καλά σου κάνουν. Άξια εκείνων
που πράττεις απολαμβάνεις. Διότι αν ήσουν αξία προσοχής, θα σε
υπελόγιζαν, αλλά επειδή είσαι ανάξια, εγωϊστρια, μεμψίμοιρη, δια τούτο
επιτρέπει ο Θεός ούτως, δια να ταπεινωθής. Έως πότε λοιπόν δεν θα το
καταλαβαίνης, ότι τέτοια είσαι και χειρότερη!».
Με αυτά και με άλλα, τσεκούρωνε τον εαυτόν σου, όπως σπάσης το
κεφάλι του τρομερού θηρίου, που λέγεται εγωϊσμός! Αυτός τα κάνει όλα.
Δια τούτο κατ’ αυτού να στρέψωμε τα πάντα μας. Και αν τη βοηθεία του
Θεού τον ταπεινώσωμεν, αμέσως θα μαραθούν τα άτιμα πάθη του κατ’ άμφω
ανθρώπου. Σκέψου ότι τα πάντα μας τα έδωκεν ο Θεός, σώμα, ψυχήν, νουν,
καρδίαν, γην, αέρα, τροφήν, πνοήν, ελευθερίαν εν Χριστώ, την πίστιν προς
Αυτόν, την ουράνιον Βασιλείαν Του, την λύτρωσιν της κολάσεως, τα άγια
μυστήρια, τον άγιον φύλακα της ψυχής μας και υπεράνω πάντων την
ακαταμάχητον δύναμιν Του, που μας παρέχει εν τοις πολέμοις μας, αλλά και
αυτόν τον Εαυτόν Του μας εχάρισεν. Λοιπόν αυτή είναι η ασάλευτος
αλήθεια, «όπλω κυκλώσει σε η αλήθεια αυτού».
Δι’ αυτών των αληθειών, ημπορείς κάλλιστα να αντιταχθής εις τον
σατανάν κραταιώς. Πώς να καυχηθώ και εις τι, εφ’ όσον όλα αυτά μου τα
εχάρισεν ο Θεός και ιδικόν μου δεν έχω τίποτε; Αν σκεφθώ κάτι ως αγαθόν,
αγαθού πηγή είναι ο Θεός, και αυτός ο νους, ο σκεφθείς ούτω είναι του
Θεού. Εργάσθηκα κάτι το πνευματικόν, και αυτό είτε η καρδία είτε το σώμα
το εργάσθηκε, του Θεού είναι αμφότερα. Ιδική μου είναι η θέλησις και η
θέλησις βοηθουμένη από Αυτόν. Λοιπόν τα πάντα αναφέρονται εις την
γνησίαν αιτίαν, τον Θεόν. Τι έχομεν, παιδί μου, που δεν το έχομεν από
τον Θεόν; Από εδώ και πέρα εισερχόμεθα εις την περιοχήν της αυτογνωσίας,
της ταπεινώσεως. Τι είναι το σύμπαν, εν συγκρίσει με το άπειρον του
Θεού; Ο άνθρωπος τότε τι μέρος του λόγου είναι με την μηδαμινότητά του
και καυχάται και υπερηφανεύεται δια το μηδενικόν του;
25η.Επιστολή
Αγωνίζου, παιδί μου, τον καλόν αγώνα, μη φοβού, δραπέτευε από κάθε
κλοιόν απογνώσεως. Τα ασθενή και άχρηστα εξελέξατο ο Θεός, ίνα τα
νομιζόμενα υγιή και εύχρηστα καταισχύνη. Η δύναμις του Θεού εις τα
ασθενή πλάσματα καταφαίνεται τηλαυγέστερον και συνάμα μας ωθεί η εκλογή
αύτη του Θεού προς ταπείνωσιν ακούσιον και ανάπεμψιν ευώδους θυμιάματος,
απεριορίστου ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης προς τον Θεόν!
Εσένα, παιδί μου, πολύ σε ηγάπησεν ο Θεός, δια τούτο παράμεινον εν
ταπεινώσει εις τους κόλπους του Θεού, ίνα μεγαλυνθής εις την θεϊκήν
απόλαυσιν. Πρόσεχε το πνεύμα της οιήσεως, μη νομίσης ότι κάτι έχεις, που
δεν το έχουν οι άλλοι, διότι το Πνεύμα το άγιον μερίζεται εις έκαστον
ως βούλεται, εις άλλον ως αγάπη φαίνεται, εις έτερον ως σύνεσις, εις
άλλον ως γνώσις, εις άλλον ως φόβος πολύς του Θεού. Εν και το αυτό
Πνεύμα, άρα όλοι μετέχουν του Αγίου Πνεύματος αναλόγως ουχί των έργων,
αλλά της ταπεινώσεως! Ουδέν άλλο δύναται χωρίς έργα να μας ποιήση υιούς
του Θεού, ως το γνωρίσαι την ιδίαν ασθένειαν και την μεγαλειότητα του
Θεού. Άνευ ταπεινώσεως το έργον μένει ασφράγιστον, όταν μεταλάβη
ταπεινώσεως, το κύρος αμέσως επέρχεται. Τα άχρηστα όντα ζητεί ο Θεός,
«εξέλθετε εις τας ρύμας και εις τας οδούς και όσους εύρητε πτωχούς,
αναπήρους, ασθενείς, χωλούς άπαντας αναγκάσατε να γεμισθή ο οίκος μου,
οι δε κεκλημένοι οι νομιζόμενοι άμεμπτοι ου μη γεύσονται του Δείπνου»
(Λουκ. 14,21-24). Πόση χαρά είναι όπου και ημείς συγκατελέχθημεν με τα
άχρηστα όντα δια τας ασθενείας μας και μας εκάλεσε εις τον οίκον Αυτού
δια να μας ποιήση αυλικούς Του και φίλους Του, ίνα ακούωμεν εις τον
θάλαμον της καρδίας τας θείας φωνάς των ουρανίων ασωμάτων! Βλέπεις,
παιδί μου, ότι ο κακός διαβολεύς ψεύδεται, όταν σου λέγη ότι είσαι
άχρηστος σωματικώς και δεν κάνεις δια μοναχός! Σημασίαν έχει η ψυχή να
είναι υγιής, δηλαδή ταπεινή, με επίγνωσιν του εαυτού της!
Ο Θεός δεν θέλει προσφοράν υγείας δια να δώση χάριν, διότι δεν
είναι άνθρωπος ενδεής, αλλά Θεός ανενδεής. Αυτός επιτρέπει και τας
ασθενείας, και αφού δι’ αυτών θεραπεύση την ψυχήν, εκέρδισε τον σκοπόν
Του, το σώμα δεν Του χρειάζεται, Του χρειάζεται αγάπη και ταπείνωσις και
ταύτα προς ημέτερον όφελος.
26η.Επιστολή
(Απόσπασμα εξ ομιλίας, Περί Ταπεινώσεως)
Έχομεν ανάγκην πολλής προσοχής, να προσέχωμεν τους εαυτούς μας και
να φοβούμεθα τον Θεόν. Ο φόβος είναι φως, είναι λυχνάρι, αρχή σοφίας
φόβος Κυρίου. Και πριν της αγάπης του Χριστού ο φόβος, και όταν η αγάπη
του Χριστού έλθη, πάλιν ο φόβος να συγκεράζεται μετά της αγάπης, διότι η
αγάπη ημπορεί να οδηγήση τον άνθρωπον εις ελευθερίαν, και έτσι να
ξεφύγη πάλι από την ορθήν αγάπην, ο φόβος είναι το φρένο που συγκρατεί
τον άνθρωπον. Όταν ίδωμεν μέσα μας φθόνον, ζήλειαν, κατάκρισιν,
μεμψιμοιρίαν και ό,τι άλλο υπάρχει του διαβόλου, να γνωρίζωμεν, ότι δεν
έχομεν καθαράν καρδίαν. Εάν είχαμεν καθαράν καρδίαν και να μας έβριζαν
και να μας εχλεύαζαν, δεν θα εσκανδαλιζόμεθα. Το ότι σκανδαλιζόμεθα, το
ότι πειραζόμεθα, το ότι πικραινόμεθα, δεικνύει το ότι η καρδία μας δεν
είναι καθαρά. Μας λείπει η ταπεινοφροσύνη, η ταπεινοφροσύνη τον άνθρωπον
τον κάνει ανεκτικόν, μακρόθυμον, υπομονετικόν. Όταν δεν έχωμεν
υπομονήν, όταν δεν έχωμεν μακροθυμίαν, όταν δεν έχωμεν ανοχήν, όταν δεν
υπομένωμεν, είναι χαρακτηριστικόν ότι μας λείπουν αι βασικώτεραι των
αρετών, η ταπεινοφροσύνη και η αγάπη, αι οποίαι μας οδηγούν πλησιέστερον
προς τον σκοπόν και ο σκοπός είναι η καθαρότης. Όταν δεν υπάρχη αγάπη
πνευματική, γνησία και ταπεινοφροσύνη, τότε τον σκοπόν μας δεν τον
έχομεν φθάσει. Δεν χρειάζεται ο άνθρωπος πολυμάθειαν και μεγάλας γνώσεις
δια να φθάση εις την καθαρότητα. Όταν σκέπτωμαι, ότι εθυσίασα τα πάντα
δια να φθάσω εις αυτόν τον σκοπόν, δεν δικαιολογούμαι να δικαιώνω
εαυτόν. Τον εαυτόν μας εάν δικαιολογώμεν, δεν είμεθα εντός του σκοπού.
Μα πταίει ο άλλος, μα δεν πταίει, αυτό δεν είναι τόσον εξεταστέον, όσον
εξεταστέον είναι, εάν πράγματι αγαπώ τον αδελφόν μου, εάν δεν αισθάνωμαι
βαρείαν την καρδίαν μου. Εγώ πταίω, εγώ πρέπει να αλλοιώσω την ψυχήν
μου και να τον αγαπήσω, παρ’ ότι μέσα μου αισθάνομαι πικρίαν δι’ αυτόν,
διότι κάποτε με ήλεγξε ή δεν σκέπτεται καλώς δι’ εμέ. Εάν μέσα μου έχω
την εικόνα του, σκιεράν και κάπως πικράν, αυτό βαρύνει μόνον εμέ.
Ημπορεί να είναι έτσι και εις την αλήθειαν ο αδελφός απέναντί μου, αυτό
όμως δεν βοηθεί τον σκοπόν μου, όπως και εάν διάκειται ο αδελφός
απέναντί μου είτε καλώς είτε κακώς, εγώ εάν θέλω να φθάσω εις τον σκοπόν
και να ενωθώ με τον Θεόν, πρέπει να τον βλέπω διαφορετικόν. Δια τούτο
οι Πατέρες ουδέποτε εδικαιολόγουν τους ανθρώπους, τους μοναχούς κυρίως,
εάν είχαν κάτι δια κάποιον άνθρωπον. Ένας πατέρας επήγαινε να δικάση ή
μάλλον να μηνύση ένα άλλον αδελφόν. Πηγαίνει εις τον αββά Σισώη και του
λέγει:
— Πάτερ, πηγαίνω να καταγγείλω τον αδελφό μου, διότι μου έκανε το τάδε και το τάδε κακόν.
– Άφησέ τον, συγχώρεσέ τον.
— Όχι απαντά, εάν τον συγχωρήσω θα μου το ξανακάνη, πρέπει να τιμωρηθή αυτός ο άνθρωπος.
— Ε, καλά, παιδί μου, ας κάνωμεν μίαν προσευχήν, και κατόπιν πήγαινε.
Εγονάτησαν λοιπόν, και ήρχισε ο αββάς Σισώης: «Πάτερ ημών… και μην
αφής τα οφειλήματα ημών ως και ημείς ουκ αφίεμεν τοις οφειλέταις…».
–Ουχ ούτως, πάτερ, λέγει, λάθος κάνεις.
— Εφ’ όσον θέλεις εις τον κριτήν να υπάγης τον αδελφόν σου, έτσι να προσευχηθώμεν!
Τότε εκατάλαβε ο αδελφός το σφάλμα του, μετενόησε και δεν επήγε να
καταγγείλη τον αδελφόν. Λοιπόν μία είναι η μεγάλη αλήθεια, ότι, όπως η
καρδία μας διατίθεται δια τον αδελφόν, θα διατεθή και η καρδία του Θεού
δι’ ημάς. Θέλεις ο Θεός να συγχωρήση τα σφάλματά σου; Θέλεις να σε
αγαπήση εξ όλης της καρδίας Του; Και εσύ εξ όλης σου της καρδίας
αγάπησον και συγχώρησον. Θέλεις ο Θεός να λησμονήση και να μην ενθυμήται
τα σφάλματά σου; Το θέλω, το επιθυμώ, φωνάζει η ψυχή. Και εσύ εις ό,τι
σου έπταισεν ο πλησίον ούτε να το σκέπτεσαι ούτε να το ενθυμήσαι. Αυτή
είναι η τεραστία αλήθεια. Λοιπόν όποιος ξεφεύγει από αυτόν τον σκοπόν θα
κάνη μεγάλα και πολλά λάθη εις την ζωήν του. Εάν εφαρμοσθούν τα ως άνω,
τα οποία είναι πατερική σοφία, ο διάβολος δεν θα εξουσιάζη. Ας
προσέξωμεν όλοι μας να βιασθώμεν, ίνα μη χάσωμεν τον σκοπόν μας και
αύριον μετανοήσωμεν σκληρά, πρέπει να τα προβλέπωμεν αυτά και να
εργαζώμεθα, ωσάν να είναι η τελευταία ημέρα μας. Ένας είναι ο σκοπός
μας, ο άνθρωπος να ίδη τον εαυτόν του, να ίδη την ενοχήν επάνω του, εις
όλα τον εαυτόν του να ελέγχη, τον εαυτόν του να κατακρίνη, αυτόν να
θεωρή υπαίτιον, αυτός να θεωρήται ένοχος, τον δε πλησίον να μη προσέχη
είτε έτσι είναι είτε όχι.
Λέγουν οι πατέρες: «Εάν θελήσωμεν να ειρηνεύσωμεν τους εαυτούς μας,
προσπαθώντας να ειρηνεύσωμεν τους άλλους, ουδέποτε θα έχωμεν ειρήνην».
Δηλαδή, εάν θέλωμεν να αποκομίσωμεν την ειρήνην από το να ειρηνεύσουν οι
άλλοι, δεν ειρηνεύομεν. Άρα πρέπει ο άνθρωπος μόνος του να εύρη την
ειρήνην, εσωτερικά. «Ειρήνευσον σεαυτώ» λέγει ο αββάς Ισαάκ, «και
ειρηνεύσει σοι ο ουρανός και η γη».
Όλα αυτά να τα τοποθετώμεν μέσα εις την καρδίαν μας ανεξίτηλα,
διότι είναι ο πλούτος ο πνευματικός, που μας δίδουν τα ιερά Ευαγγέλια
και τα πατερικά κείμενα, δια να σώσωμεν την ταλαίπωρον ψυχήν μας!
Από το βιβλίο ΠΑΤΡΙΚΑΙ ΝΟΥΘΕΣΙΑΙ του Γέροντος Εφραίμ
Ψηφιοποίηση κειμένου Κώστας Αργυρακόπουλος
https://paraklisi.blogspot.com/2018/08/1-26_30.html#more
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου