Περί μνήμης θανατου

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ ΦΙΛΟΘΕΙΤΟΥ

• Η ζωή μας κρέμεται σε μια κλωστή· σε κάθε μας βήμα κρίνεται η ζωή μας. Πόσοι και πόσοι ξύπνησαν και δεν νύχτωσαν; και άλλοι έπεσαν να κοιμηθούν και δεν ξύπνησαν; 
• Πολλά όνειρα κάμνουμε... και ξαφνικά έρχεται ο θάνατος και τα ματαιώνει όλα... Προσοχή! να μη φύγουμε από την πρόσκαιρη αυτή ζωή με ένοχο συνείδησι και λερωμένη ψυχή. 
• Η παρούσα μας ζωή ομοιάζει με όνειρο και ατμίδα, ενώ η άλλη, η αιώνια ζωή είναι ατελεύτητος. 
• Πάντοτε να ενθυμούμεθα, αγαπητοί, τον θάνατο και την κρίσι του Θεού, διά να αυξάνουμε τον φόβο του Θεού και να κλαίμε για τις αμαρτίες μας, διότι τα δάκρυα παρηγορούν την ψυχή του κλαίοντος. 
• Ως όνειρο παρέρχονται όλα τα γήινα και κανένα αυτού του κόσμου δεν μένει σταθερό και αναλλοίωτο! Προς τι λοιπόν να αγαπήσωμε τα προσωρινά και εφήμερα, από τα αιώνια και αεί διαμένοντα! 
• Ο θάνατος μας απειλεί ανά πάσαν στιγμήν, για να μας παραπέμψη εις τον άλλο κόσμο. Τι λοιπόν εναπομένει να κάνωμε εμείς; Τι άλλο παρά να ετοιμαζώμεθα να δώσωμεν καλή απολογία εις τον Θεό;... 
• Ας μνημονεύουμε το άδηλον της φοβέρας ώρας του θανάτου, ως και το τρομερό κριτήριο· διότι εις την φοβερά ώρα του θανάτου κανένας δεν μας βοηθά· ούτε πατέρας, ούτε μητέρα, ούτε αδελφοί, συγγενείς και γνωστοί, ει μη μόνον τα έργα τα καλά, που κάναμε για τον Θεό και την ψυχή μας. 
• Ας ενατενίζωμε τον Ιησούν και αυτόν μόνον να φροντίζωμε να αναπαύσωμε και χαροποιήσωμε, διότι εις Αυτόν θα πάμε να κριθούμε. 
• Ας ενθυμούμεθα τον θάνατο, διότι όλα τερματίζουν εις αυτό τον κόσμο, και μακάριος όποιος εσπούδασε την γνώσι των ουρανίων πραγμάτων... 
• Εις την ώρα την δυσκολωτάτη και πάνυ οδυνηρά του θανάτου ουδείς τότε υπάρχει ο βοηθών τον άνθρωπο, ει μη τα έργα του μόνον. Ουδείς κατ' αλήθεια, ει μη ο Θεός. Εάν Αυτόν θεραπεύσωμε θα έχωμε πανίσχυρο βοηθό και αντιλήπτορα εις τον δεινόν και επιθανάτιο χωρισμό ψυχής και σώματος ημών! Οίον αγώνα έχει η ψυχή χωριζομένη του σώματος; Έχομεν και εναέρια τελώνια, που παρεμποδίζουν τας ανερχομένας ψυχάς να ανέλθουν, παρουσιάζοντας τας πράξεις του βίου προς εμποδισμό της ανόδου αυτών. 
• Ο Αββάς Αγάθων έκλαιγε την ώρα του θανάτου και του λέγουν τα καλογέρια του· και εσύ κλαις Αββά; Πιστεύσατέ μου, τέκνα, εγώ μεν έβαλα την δύναμίν μου διά να αρέσω τω Θεώ, δεν ξέρω όμως αν άρεσε το έργον μου ενώπιον του Θεού! 
• Έκλαιγε και ο μέγας εν ασκηταίς Άγιος Αντώνιος. Και συ κλαις Αββά; Πιστεύσατέ μου, τέκνα, αφ' ότου έγινα μοναχός ο φόβος του θανάτου ουκ απέστι απ’ εμού. 
• Ο κόσμος είναι μακράν της αληθείας· εργάζονται, κοιμώνται, περιοδεύουν θάλασσας, χωρίς να γνωρίζουν τι μέλλει γενέσθαι πέραν του τάφου! Ένα, βαθύ σκότος καλύπτει την αλήθεια, όπως το βαθύ σκότος αποκλείει το φως του ηλίου.... 
• Εάν είναι σε πνευματική θεωρία ο άνθρωπος, και βάλη κατά διάνοια ότι είναι εις ένα θέατρο, και γλεντούνε και χορεύουνε, τότε θα καταλάβη την τεραστία τρέλλα και την αμυαλοσύνη των ανθρώπων, και των δαιμόνων το κατόρθωμα. 
• Δύο διαφορετικοί τρόποι σκέψεως· οι άνθρωποι οι κοσμικοί σκέπτονται τα προ του τάφου, και εμείς σκεπτόμαστε τα μετά τον τάφο! αυτοί οι κοσμικοί σκέπτονται τα παρόντα· αυτά βλέπουν και αυτά πιστεύουν· αλλά το Ευαγγέλιο του Χριστού, η αποκάλυψις, έρριξε άπλετο φως εις τις ψυχές που θέλουν να σωθούν· τους άνοιξε νέο ορίζοντα της επιγνώσεως του αληθινού Θεού. «Ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού προς την μέλλουσαν δόξαν αποκαλυφήναι εις ημάς»! Δίδεται δόξα απεριόριστος, ακατανόητος και ασύλληπτος εις εκείνους που θα βαδίσουν εις το φως του Χριστού!
  Διά αυτό είμαστε αναπολόγητοι ενώπιον του Θεού, για τις μεγάλες ευεργεσίες Του, το να μας καλέση κλήσι αγία, και να μας δείξη τον δρόμο του φωτός και της αληθείας! Μέγα το έλεος του Θεού! ας μη το καταφρονήσωμε! ας το επεξεργασθούμε· ας σκεπτώμεθα νύκτα και ημέρα το θέμα της ψυχής μας, και το πώς να αγωνισθούμε. Η μελέτη του Θεού και η πρακτική αρετή φέρνουν τους ανθρώπους σύντομα κοντά εις τον Θεό....

* * * 

• Φρόντιζε για την ψυχή σου, παιδί μου· μελέτα πατερικά· προσεύχου με την ευχή, που θα σου τονώση βασικά τον ψυχικό σου οργανισμό. 
• Τον θάνατο μελέτα· κάτι που είναι υπέρ σίγουρο και βέβαιο πως θα μας έλθη. Ω, ο θάνατος! Το ποτήριο του θανάτου είναι πικρότατο στην ψυχή, που την χωρίζει από το σώμα με την δύναμί του. Πόση μεταμέλεια για όσα επράξαμε με απροσεξία και υποχώρησι! Η συνείδησι θα μας τυραννάη σαν πρώτη κόλασι.
  Γιατί λοιπόν τώρα να μας νικά η ηδονή της αμαρτίας, που θα την πληρώσουμε με οδύνες πολλές, χωρίς θεραπεία!!
  Ο άνθρωπος, το εκλεκτό πλάσμα του Θεού, η πνοή του Θεού, ο διπλούς τη φύσει, γεννιέται πάνω σ' αυτόν τον πλανήτη, την γη, και σιγά-σιγά κάποια ημέρα πεθαίνει σωματικά· ανίκανος εντελώς να κρατήση τον εαυτό του στην ζωή. Η φαντασία τον φουσκώνει σαν μπαλόνι, που με μια αρρώστια σαν βελόνι, πεθαίνει και χάνεται.
  Δεν έχει στην εξουσία του τον εαυτό του· κυβερνάται χωρίς να το εννοεί από μία άλλη θέλησι και κυβέρνησι, και αυτός φέρεται αθέλητα και ανήμπορα εντελώς να αντίδραση.
  Μα τι είσαι, άνθρωπε, και κομπάζεις καυχώμενος, υπέρογκα φανταζόμενος για το άτομό σου; ιδού ένα μικρόβιο αθέατο σε προσβάλλει, και συ αμέσως αρρωσταίνεις, αδιαθετείς και πηγαίνεις στον τάφο. Φαντασμένε θνητέ, βλέπεις τον θάνατο να έρχεται, και ότι θα φύγης σε άγνωστη χώρα, και υποτάσσεσαι χωρίς καμμία αντιλογία. Έχεις την δύναμι να αρνηθής, να αντισταθής, να ξεφύγης απ’ ό,τι συμβαίνει αυτή την φοβερήν ώρα; καθόλου! ανικανότης τελεία. Τότε τι καυχάσαι, πήλινε άνθρωπε, ανίκανε, ελεημένε, και άχρηστε! Τι έχεις το οποίο δεν σου το 'δωσε ο Θεός; Δεν σου το παίρνει όταν θέλη; Ναι Τότε σκύψας τον αυχένα ταπεινώσου, και έτσι σώζεσαι.

* * * 

• Ποτέ μην άπελπισθής· ποτέ μην χάσης το θάρρος σου· ποτέ μην χάσης την υπομονή σου, αλλά υπόμεινε τα πάντα για την αγάπη του Θεού, ο οποίος για εμάς υπέστη σταυρικό θάνατο· τον ύβριζαν, τον έλεγαν δαιμονισμένο, και άλλα πολλά υπέμεινε για την σωτηρία μας.
  Ενθυμού τον θάνατον· αυτόν μνημόνευε διά παντός, ίνα συντρίβεται η καρδία σου και γεννάται πένθος, και κατάνυξις, και δάκρυα· κατόπιν γίνεται μέσα εις την ψυχήν μία κατάστασις ειρηνική, γαληνιαία, ότι η ψυχή ευρίσκεται εις άλλον κόσμον, μακάριον! 
• Ας μετανοήσωμεν ειλικρινά· ας εξομολογηθώμεν καθαρά και λεπτομερώς. Η μετάνοια ας μας απασχολή συνεχώς, το κριτήριον του Θεού, η απόφασις τούτου, και να λέγωμεν: «άραγε θα σωθώμεν, ή θα αντικρύσωμεν τα βασανιστήρια των κολάσεων;» τώρα πρέπει, και μάλλον συνεχώς να χύνωμεν δάκρυα μετανοίας. Αχ, πόσον πρέπει να μας απασχολή το πώς και κατά πόσον το ένδυμα της ψυχής μας είναι λευκό και καθαρό. Πρέπει να το λευκάνωμεν, διαφορετικά, δεν είναι να παρουσιασθώμεν εμπρός εις τον Χριστόν μας καθώς είμεθα!

* * * 

• Πόσον πολύτιμος ο χρόνος της ζωής αυτής· το κάθε λεπτό έχει μεγάλη άξια· διότι μέσα εις ένα λεπτό, δυνάμεθα να σκεφθούμε τόσα πράγματα, είτε αγαθά είτε πονηρά· διότι ένας λογισμός κατά Θεόν μας ανεβάζει εις τον ουρανό, και ένας λογισμός διαβολικός μας κατεβάζει εις την κόλασι· ιδού λοιπόν πόση αξία έχει και το λεπτό εις την παρούσα ζωή. Δυστυχώς όμως εμείς δεν το σκεφθήκαμε αυτό, και περνούν ώρες, μέρες, χρόνια άνευ κέρδους· μα χωρίς κέρδος μόνον; πόση ζημία έχομε πάθει όλοι μας, πρώτος εγώ, και δεν το εννοούμε! μα κάποτε όταν θα πρόκειται να βγη η ψυχή μας από το σώμα, θα το εννοήσωμε νηφαλιώτατα· αλλά φευ, αργά πλέον και διόρθωσις δεν χωρεί τότε· «ο γέγραφα, γέγραπται», όπου ευρώ σε εκεί και κρινώ σε». Τώρα πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε μέσα μας· τώρα να το εννοήσωμε, που δυνάμεθα να βάλωμεν αρχή· να τον εκμεταλλευώμεθα τον πολύτιμο χρόνο της ζωής μας, και μακάριος πράγματι όποιος βιασθή και βάλει αρχή· διότι μια ημέρα θα γίνη πλούσιος ψυχικώς!
  Ποτέ δεν είναι αργά· διότι ο Κύριος αναμένει έκαστον, πότε θα ξυπνήση, διά να του δώση εργασία· περιμένει μέχρι την ενδέκατη ώρα· προσπαθεί με κάθε μέσο, όπως μας ξυπνήση....
  Μας περιμένει δικαστήριον και κριτής· επίσης και βιβλία, έχοντα γεγραμμένα τις πράξεις εκάστου· και τις δύναται εκφυγείν τα τοιαύτα; ουδείς· άπαντες παραστησόμεθα τω βήματι του Χριστού, γυμνοί και τετραχηλισμένοι, αποδούναι έκαστος λόγο για τα πε-πραγμένα έργα και λόγια και σκέψεις! Αυτά και πλείονα αυτών ας μνημονεύωμε νυκτός και ημέρας, για να οδηγήσουμε τις ψυχές μας εις το πένθος και τα δάκρυα! 
• Ας μη χάνωμε τον καιρό μάταια· βιαστών η βασιλεία των ουρανών· μνημονεύετε την έξοδο των ψυχών μας· την τελευταία ώρα και στιγμή του δύσκολου χωρισμού! Ενθυμηθήτε πως έρχονται οι δαίμονες την ύστατη ώρα και ζητούν να αρπάσουν την δόλια ψυχή, και να την οδηγήσουν εις τον Άδη! 
• Ω, τι οδύνη! τι πόνος ψυχής! οποίους αναστεναγμούς αφήνει η ψυχή τότε! Οίμοι, εις ποία θλιβερή κατάστασι βρίσκεται σε εκείνες τις στιγμές! πόσες υποσχέσεις θα δίδη εις τον Θεό ότι θα αλλάξη ζωή, θα ζήση της μετανοίας και του αγώνος τον δρόμο, αρκεί να μην αποθάνη!....

* * * 

• Ο Απ. Παύλος μας λέγει, εις τις άγιες επιστολές του, ότι «ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού, προς την μέλλουσαν δόξαν αποκαλυφθήναι εις ημάς». Όσα και εάν πάθωμε για την σωτηρία μας, δηλαδή καταβάλοντες κόπους, πολεμούντες με τα πάθη και δαίμονας, εάν και μαρτύριο υποστούμε χάρι της αγάπης του Χριστού, δεν είναι τίποτε με την δόξα του ουρανού, που έχει επιφυλάξει για τα τέκνα Του.
  Τι είναι μία κόκκος άμμου, εμπρός εις τα αμμουδερά πελάγη των θαλασσών; η μία σταγόνα θαλάσσης, εμπρός εις τόσα πελάγη από θάλασσα; Τούτο να φαντασθούμε και με τα ανθρώπινα παθήματα, απέναντι της δόξης της ουρανίου βασιλείας, που έχει να δώση εις τα παιδιά του ο Θεός.Αυτή η φράσις του Αποστόλου μας οδηγεί εις την ταπεινοφροσύνη· δηλαδή, ό,τι και αν κάνωμε ως κόπους για την σωτηρία μας, άσε που δεν κάνομεν τίποτε, εγώ πρώτος, να μην σκεπτώμεθα ότι κάτι κάνομε για τον Θεό, διότι η δόξα που θα δώση, δεν αντιμετρείται με τους ουτιδανούς μας κόπους· εμείς δίδομε δεκάρες, και ο Θεός χρυσό· είναι ποτέ δυνατόν να μας ειπή ο λογισμός ότι προσθέτομε τίποτε με τις δεκάρες εις τον πλούτο του Θεού; φυσικά όχι.... 
• Οι άγιοι Πατέρες μας και οι μάρτυρες αγωνίσθηκαν, και σκεπτόντουσαν τα ανωτέρω του Απ. Παύλου... Ας εννοήσωμε ότι μόνον οι άγιοι έκαναν αγώνες και παλαίσματα· ας το χωνεύσωμε αυτό πολύ βαθειά, για να ξεπεταχθή απ’ αυτή την αληθινή γνώσι η ταπεινοφροσύνη, η οποία θα καλύψη την αισχύνη· το ότι είμεθα χωρίς κόπους και μόχθους για τον Χριστό.

* * *

• Ω, πόσον αγαθός ο Θεός! Δικαίως λοιπόν θα κολασθούν οι συναμαρτωλοί μου, διότι παρεγνώρισαν την άπειρη ευσπλαγχνία του ουρανίου Πατρός. Ενώ λοιπόν ως άνθρωποι σφάλλομε, μας έρχεται οκνηρό το να πούμε το «ήμαρτον»! Και πώς θα το πούμε, εφ' όσον έχομε, εγώ πρώτος, την λήθη και την ραθυμία με συμβοηθό την υπερηφάνεια, ισχυρά εμπόδια προς τον δρόμο της ταπεινώσεως! Μας τον έδειξε ο Χριστός διά του Σταυρού Του, αλλά δυστυχώς θεληματικώς κωφεύομε προς μεγίστη μεταμέλεια μας. 
• Ο χρόνος φεύγει, τα έτη κυλούν και όλο και πλησιάζομε για την αιωνιότητα. Ο Θεός μου, ο λυτρωσάμενος το ανθρώπινον γένος εκ της δουλείας του εχθρού, ρύσαι και ημάς από την μέλλουσα καταδίκη, όταν θα έλθης να κρίνης τον κόσμο, αποδίδων στον καθένα κατά τα έργα αυτού. 
• Είθε δι' ευχών σου να εύρω έλεος, όταν κρίνεται η ελεεινή μου ψυχή, διότι δειλιώ απαντήσαι τω φοβερώ Κριτή ελεγχόμενος υπό του ιδίου μου συνειδότος.

*  *  * 

• «Όπου εύρω σε, εκεί και κρινώ σε». Να η αξία της στιγμής· σε εύρεν εν μετάνοια; Σε έφθασεν εν εξομολογήσει; Σε επρόφθασε με το «ήμαρτον, Πάτερ, εις τον ουρανόν και ενώπιόν σου» (Λουκ. 15, 18); Σε προσήγγισε με το δάκρυ της γνησίας μετανοίας και αυτομεμψίας; Ιδού εις μία στιγμή χρόνου σε κρίνει ο Θεός καθώς ελάλησεν·  «πιστός ο Κύριος εν τοις λόγοις Αυτού» (Ψαλμ. 144, 13).
  Εάν εις το ανάπαλιν σε εύρη, ω άνθρωπε, τότε θα ανοιχθούν τα μάτια της ψυχής και θα ίδης τι εζημιώθης· αλλά τι το όφελος! Άμα κρίνη ο Θεός τον άνθρωπο, τότε περιττή η μετάνοια· όταν τελείωση η πανήγυρις, περιττά τα πολλά λόγια· το παν ετελείωσε!

* * * 

• Τα βάσανα της παρούσης ζωής είναι πρόσκαιρα, η χαρά όμως και η απόλαυσις αιώνια. Όλοι έχουμε πειρασμούς, όλοι έχουμε θλίψεις, στενοχώριες, το ένα, το άλλο. Δεν υπάρχει κεφαλή χωρίς πόνο και καρδιά χωρίς στενοχώρια. Όταν όμως τα υπομένουμε όλα αυτά για την αγάπη του Χριστού με καρτερία και ταπείνωσι, αξιωνόμεθα δι' αυτών της Βασιλείας του Θεού. Γι' αυτό ο Θεός επιτρέπει τους πειρασμούς και τις θλίψεις, για να έχουμε λόγο δικαιοσύνης και να ζητήσουμε ανάπαυσι στον ουρανό. 
• Κατά την Αποκάλυψι του Ιωάννου και κατά τις προφητείες των Αγίων αναμένουμε τον Αντίχριστο. Και καλώς να έρθη. Διότι θα έρθη για να κάνη τεστ, να δοκιμάση τους ανθρώπους κατά πόσον πιστεύουν σταθερά στο Χριστό. Η άθλησις θα είναι επάνω στην πίστι της θεότητος του Χριστού μας. Πολλοί άνθρωποι του Θεού ομιλούν για τον Αντίχριστο με αγαθή προαίρεσι, με αγαθό σκοπό για να ωφελήσουν....
  Όταν μέλλη να έρθη ο Αντίχριστος, η ανθρωπότητα πρέπει να ευρίσκεται στην πιο χειρότερη κατάστασι.
  Ας φροντίσουμε λοιπόν να μελετούμε τη Σταύρωση του Χριστού, να κάνουμε θεωρία γύρω απ’ αυτήν, να τη ζούμε μέσα μας, για να μπορέσουμε σιγά-σιγά να απαλλαγούμε από τα δαγκώματα της αμαρτίας. Κι έτσι, αφού θεραπευθούμε με το Αίμα του Χριστού, να προετοιμαζώμεθα για να δώσουμε την τελική μάχη, που θα μας εισαγάγη στη Βασιλεία Του. Αμήν.

 Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου
ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΕΣ ΔΙΔΑΧΕΣ
ΜΕ ΠΑΤΡΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ"