Αρχιμ. Βασιλείου, Καθηγουμένου Ι. Μονής Ιβήρων Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΩΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΙΕΡΟΥΡΓΙΑ Από το βιβλίο του Εισοδικόν, εκδ. Ι. Μονής Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος 1978.

    2. Λειτουργική αποφατικότης

    «Άξιον και δίκαιον σε υμνείν, σε ευλογείν, σε αινείν, σοι ευχαριστείν, σε προσκυνείν. Συ γάρ ει Θεός ανέκφραστος, απερινόητος, αόρατος, ακατάληπτος, αεί ων, ωσαύτως ων».

    Ένας ύμνος της αποφατικής θεολογίας. Ένα ξέσπασμα αποφατικό. Ή αλλιώς,  ένας ύμνος βγαλμένος από τη  σταυροαναστάσιμη ζωή: Τη χαρά και τη ζωή που ήλθε, αναφαίρετα, διά του σταυρού, εν όλω τω κόσμω.

    Είναι άξιο και δίκαιο να υμνήται, να ευλογήται, να αινήται, να ευχαριστήται και να προσκυνήται από τον άνθρωπο ο Θεός παντού, γιατί είναι  ανέκφραστος,  απερινόητος, αόρατος,  ακατάληπτος και είναι πάντοτε ο ων και ο ωσαύτως ων.

    Αν δεν ήταν αόρατος, ακατάληπτος, δεν θα ήταν Θεός, δεν θα άξιζε τον κόπο να υμνήται. Θα ήταν άδικο να κάναμε κάτι τέτοιο. Τώρα μας κρατά άγρυπνους, νήφοντες, ζωοδοτημένους άπο  αφθαρσία.

    Τι παρηγοριά  φέρνει  τούτο  το  λειτουργικό δώρο! Τι άνοιγμα στη ζωή! Τι νίκη είναι αυτή!

    Ευχαριστούμε, υμνούμε, ευλογούμε για  τις δυσκολίες, τα απρόσιτα, τα ανεπίτευκτα. Γιατί μόνα αυτά σαν πραγματικότητες, δοκιμασίες και όχι φτιαχτές λογοτεχνίες, χύνουν στις φλέβες της υπάρξεώς μας το αίμα της ελευθερίας και της ζωής, που μας χάρισε και μας χαρίζει ο ζων Θεός.

    Είμαστε ένα τίποτε και πέρα από το τίποτε, και Αυτός που είναι το παν και πέρα από το παν, έρχεται και γίνεται ακατάπαυστα ένα με  μας: Μια ψυχή, ένα σώμα. Δίδει την ψυχή και το σώμα Του, τη θεότητά Του ολόκληρη και την ανθρωπότητα σε μάς.

    Αν δεν ήταν αόρατος, ακατάληπτος, δεν θα ήταν Θεός. Δεν θα μας είχε αναγάγη στον ουρανό. Και δεν θα μπορούσε από τώρα να μας χαρίση τη μέλλουσα Βασιλεία. Και δεν θα μπορούσαμε να ευχαριστήσωμε για τις ευεργεσίες που  «ίσμεν και ουκ ίσμεν». Δεν θα μπορούσαμε ποτέ μέσα στο «oυκ ίσμεν», στην άγνοια, στον απλησίαστο για μας χώρο, να βρούμε και να δούμε τις πιο θαυμαστές και ατέλειωτες για μας ευεργεσίες Του.

    «Nυv πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός και γη και τα καταχθόνια».

    Μόνον Αυτός ο αληθινός Θεός, στην αληθινή Του λατρεία, δημιουργεί τους αληθινούς ανθρώπους.

    *

    Έτσι το «Συ γαρ ει Θεός ανέκφραστος, απερινόητος, αόρατος, ακατάληπτος» υψώνεται μπροστά μας «ως αληθώς όρος άναντες καί δυσπρόσιτον» απ' όπου κατέρχεται η άκτιστη αύρα και φουσκώνει τα σπλάγχνα του ανθρώπου και ζωογονεί τα έγκατά του με τη χάρη της ελευθερίας, της απροσδιοριστίας, του επικίνδυνου, του ολοζώντανου.

    Και μεις πόσο συχνά θέλομε να κάνωμε το Θεό νοητό, εκφραστό, ορατό, αισθητό κοσμικά. Πόσο θέλομε να  λατρεύωμε  είδωλα. Να κλειστούμε σε φυλακές σχετικότητος (πλάνης - αιρέσεως).

    Αλλά η Θεία Λειτονργία δεν μας αφήνει να κάνωμε κάτι τέτοιο.  Γκρεμίζει τα είδωλα του Θεού και  υψώνει σωτήρια μπροστά μας την Εικόνα Του, το Λόγο, «ός εστιν εικών του Θεού του αοράτου» (Κολ.1,15). Αρχέτυπο του αληθινού, κεκρυμμένου και θεόπλαστου είναι μας.

    Τα πάντα λειτουργημένα μέσα στην Ορθοδοξία έχουν τον ίδιο αποφατικό  χαρακτήρα της ελευθερίας:

    Ανέκφραστος   - Θεολογία

    αόρατος            - Εικόνα

    ακατάληπτος    - Αγιότης.